|
lovelyrabid
member
REF: 385086
08/22/2008
|
>>
xem chủ đề
Sự tch Tết Trung Thu
Sự tch Tết Trung Thu Hng năm, tới ngy rằm thng tm m-lịch, trẻ con khắp nước Việt-Nam được người lớn cho rước đn, ăn bnh trung-thu v ma ln thật l vui. Ngy lễ ấy gọi l TếtTrung-Thu, hay l Tết Nhi-Đồng. Thực ra, tục vui Tết Trung-Thu đ c từ thời Đường Minh Hong bn Trung-Hoa, vo đầu thế kỷ thứ tm (713-755).
Sch xưa chp rằng, nhn một đm rằm thng tm, khi cng cc quan ngắm trăng, vua Đường ao-ước được ln thăm cung trăng một lần cho biết. Php-sư Diệu Php Thin tu xin lm php đưa vua ln cung trăng. Ln tới cung trăng, Minh Hong được cha tin tiếp rước, by tiệc đi đằng v cho hng trăm tin nữ xinh tươi mặc o lụa mỏng nhiều mu sắc rực rỡ, tay cầm tấm lụa trắng tung ma trn sn, vừa ma vừa ht, gọi l khc Ngh-Thường vũ y. Vua Đường thch qu; nhờ c khiếu thẩm m nn vừa trầm trồ khen ngợi vừa lẩm nhẩm học thuộc lng bi ht v điệu ma mong đem về hong cung by cho cc cung nữ trnh diễn. Cuối năm đ, quan Tiết Độ Sứ cai trị xứ Ty Lương mang về triều tiến dng một đon vũ nữ với điệu ma B-la-mn. Vua thấy điệu ma c nhiều chỗ giống Ngh-Thường vũ y, liền chỉnh đốn hai bi ht v hai điệu lm thnh Ngh-Thường vũ y khc. Về sau cc quan cũng bắt chước vua mang điệu ma ht về cc phin trấn xa xi nơi họ cai trị rồi dần dần phổ biến khắp dn gian. Tục ngắm trăng, xem ca ma sau biến thnh th vui chơi đm rằm Trung Thu .
Về sau tết Trung Thu lan rộng sang cc nước lng giềng v thuộc địa của Trung Hoa. Sch sử Việt khng ni r dn ta bắt đầu chơi Tết Trung Thu từ bao giờ, chỉ biết hng mấy trăm năm trước, tổ tin ta đ theo tục ny. Ngay từ đầu thng tm m lịch, chợ ba bắt đầu c mu sắc Trung Thu. Lồng đn, bnh nướng, bnh dẻo đ được by bn la liệt trong cc cửa hiệu rực rỡ nh đn. Người mua lẫn người đi xem đng chen như hội.
Ngoi cc loại đn giấy, bnh kẹo cn c cc con giống đầu ln, mặt ng địa by bn đầy cc chợ. Những nh giu cn by cỗ Trung Thu để khoe ti nấu nướng của cc c con gi tới tuổi lấy chồng. Đng vo ngy rằm, cc thnh phố lớn như H Nội, Huế, Si Gn đều c ma sư tử, ma ln rất no nhiệt.
--------------------------
nghĩa tết Trung Thu
Theo phong tục người Việt, vo dịp Tết Trung Thu, cha mẹ by cỗ cho cc con để mừng trung thu, mua v lm đủ thứ lồng đn thắp bằng nến để treo trong nh v để cc con rước đn. Cỗ mừng trung thu gồm bnh Trung Thu, kẹo, ma, bưởi v cc thứ hoa quả khc nữa. Đy l dịp để cha mẹ ty theo khả năng kinh tế gia đnh thể hiện tnh thương yu con ci một cch cụ thể. V thế, tnh yu gia đnh lại cng khắng kht thm.
Cũng trong dịp ny người ta mua bnh trung thu, tr, rượu để cng tổ tin, biếu ng b, cha mẹ, thầy c, bạn b, họ hng v cc n nhn khc.
Người Trung Hoa thường tổ chức ma rồng vo dịp Trung Thu, cn người Việt ma sư tử hay ma ln. Con Ln tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng v l điềm lnh cho mọi nh... Thời xưa, người Việt cn tổ chức ht Trống Qun trong dịp Tết Trung Thu. Điệu ht trống qun theo nhịp ba "thnh, thng, thnh".
Ngoi nghĩa vui chơi cho trẻ em v người lớn, Tết Trung Thu cn l dịp để người ta ngắm trăng tin đon ma mng v vận mệnh quốc gia. Nếu trăng thu mu vng th năm đ sẽ trng ma tằm tơ, nếu trăng thu mu xanh hay lục th năm đ sẽ c thin tai, v nếu trăng thu mu cam trong sng th đất nước sẽ thịnh trị.
* Muốn ăn la thng Năm, trng trăng rằm thng Tm.
* Tỏ trăng Mười Bốn được tằm, đục trăng hm Rằm th được la chim.
[sửa] Thơ về Tết Trung Thu
Trung Thu vốn l nguốn cảm hứng lớn cho cc thi sĩ từ xưa đến nay, nổi tiếng nhất trong số họ chắc hẳn l nh thơ đời Đường L Bạch [cần dẫn nguồn].
Tuy Tết Trung Thu đ c từ lu, Nh thơ Tản Đ cũng nhắc đến ngy Trung thu với cc cu thơ"
C bầu c bạn can chi tủi
Cng gi cng my thế mới vui
Rồi cứ mỗi năm rằm thng tm
Tựa nhau trng xuống thế gian cười.
[sửa] Cu ht về Tết Trung Thu
Bi Tng dinh dinh:
Chiếc đn ng sao sao năm cnh tươi mu
Cn đy rất di, cn cao qua đầu
Em cầm đn sao em ht vang vang
Đn sao tươi mu của đm rằm lin hoan...
Bi Ma sư tử:
Thng thnh thng thnh trống rộn rng ngoi đnh
C con sư tử vui ma quanh vng quanh
Trung thu lin hoan trăng sng ngập đường lng
Dưới nh trăng vng em cất tiếng ht vang
Bi Tết trung thu
Tết Trung Thu rước đn đi chơi
Em rước đn đi khắp phố phường
Lng vui sướng với đn trong tay
Em ma ca trong nh trăng rằm
Đn ng sao với đn c chp
Đn thin nga với đn bướm bướm
Em rước đn ny đến cung trăng
Đn xanh lơ với đn tm tm
Đn xanh lam với đn trắng trắng
Trong nh đn rực rỡ mun mu
Nhạc sĩ L Thương cũng c bi Thằng Cuội kh hay, viết về chủ đề ny, trong bi ht c đoạn "C con dế mn, suốt trong đm thu, ht xẩm khng tiền, nn ngho xc xơ...".
Nhạc sĩ Ngọc Lễ cũng c tc phẩm Cắc tng cắc tng về ngy Tết Trung thu cho cc em thiếu nhi.
[sửa] Phong tục
[sửa] Lm đồ chơi Trung Thu
Đn ng sao, một đồ chơi trẻ em phổ thng trong lễ rước đn Tết Trung Thu
Đn ng sao, một đồ chơi trẻ em phổ thng trong lễ rước đn Tết Trung Thu
Trước đy ở miền Bắc, khi cn trong thời kỳ bao cấp, cc đồ chơi cho trẻ em vo dịp tết trung thu rất hiếm, phần lớn cc gia đnh thường tự lm lấy đồ chơi như trống bỏi, đn ng sư, đn ng sao, đn ko qun, mặt nạ, t he, chong chng, v.v...cho trẻ em trong gia đnh. Cc loại mặt nạ thường được lm bằng ba hoặc bằng giấy bồi, với cc hnh phổ biến về cc nhn vật trẻ em yu thch bấy giờ như : đầu sư tử, ng Địa, Tn Ngộ Khng, Trư Bt Giới, Bạch Cốt Tinh...Ngy nay, phần lớn đồ chơi ở Việt Nam c xuất xứ từ Trung Quốc, cc loại mặt nạ được lm bằng nhựa mỏng, khng đẹp bằng mặt nạ thời trước.
[sửa] Rước đn
[sửa] Ma ln
Ma ln trong Tết Trung Thu
Ma ln trong Tết Trung Thu
Ma ln (ở miền Bắc thường gọi l ma sư tử mặc d sư tử th khng c sừng) thường được tổ chức vo trước tết Trung Thu nhưng nhộn nhịp nhất l hai đm 14 v 15.
[sửa] By cỗ
Mm cỗ Trung Thu thng thường c trọng tm l con ch[cần dẫn nguồn] được lm bằng tp bưởi, được gắn 2 hạt đậu đen lm mắt. Xung quanh c by thm hoa quả v những loại bnh nướng, bnh dẻo thập cẩm hoặc l loại bnh chay c hnh lợn mẹ với đn lợn con bp mp mp, hoặc hnh c chp l những hnh phổ biến. Hạt bưởi thường được bc vỏ v được xin vo những dy thp, phơi kh từ 2-3 tuần trước khi đến hm rằm, v đến đm Trung Thu, những sợi dy bằng hạt bưởi được đem ra đốt sng. Những loại quả, thức ăn đặc trưng của dịp ny l chuối v cốm, quả thị, hồng đỏ v hồng ngm mu xanh, vi quả na dai...v bưởi l thứ quả khng thể thiếu được. Đến khi trăng ln tới đỉnh đầu chnh l giy pht ph cỗ, mọi người sẽ cng thưởng thức hương vị của Tết Trung Thu. Phong tục trng trăng cũng lin quan đến sự tch Ch Cuội trn cung trăng, do một hm Cuội đi vắng, cy đa qu bị bật gốc bay ln trời, ch Cuội bn bm vo rễ cy nu ko lại nhưng khng được v đ bị bay ln cung trăng với cả cy của mnh. Nhn ln mặt trăng, c thể thấy một vết đen r hnh một cy cổ thụ c người ngồi dưới gốc, v trẻ em tin rằng, đ l hnh ch Cuội ngồi gốc cy đa.
[sửa] Cc loại bnh
[sửa] Ht trống qun
Tết Trung Thu ở miền Bắc cn c tục ht trống qun. Đi bn nam nữ vừa ht đối đp với nhau, vừa đnh nhịp vo một sợi dy gai hoặc dy thp căng trn một chiếc thng rỗng, bật ra những tiếng "thnh thng thnh" lm nhịp cho cu ht. Những cu ht vận tức l ht theo vần, theo hoặc ht đố c khi c sẵn, c khi lc ht mới ứng khẩu đặt ra. Cuộc đối đp trong những buổi ht trống qun rất vui v nhiều khi gay go v những cu đố hiểm hc.
[sửa] Tặng qu Trung thu
Trước tết Trung thu người ta thường tặng qu cho nhau. Qu thường l cc hộp bnh, lồng đn, o quần, tiền. Cc cơ quan, doanh nghiệp cũng tặng qu cho khch hng, cn bộ cng nhn vin c khi mua cả xe tải bnh trung thu. Nhiều cng ty c hng ngn cng nhn, đặt hng ngn hộp bnh với số tiền hoa hồng hậu hĩnh.[1]
Tnh trn tổng lượng bnh trung thu tiu thụ năm 2006 (thống k từ cc nh sản xuất) ước khoảng 6.500- 6.800 tấn, lấy mức gi bnh qun của 1 hộp bnh loại 220 - 250gr khoảng 100.000 - 130.000đ, người tiu dng đ tiu pha hết hơn 800 tỉ đồng cho khoảng 7 triệu hộp bnh.[2] V cc hộp bnh đắt như vng, người ngho khng sao mua nổi [3] cứ chạy lng vng từ người nọ sang người kia.
Đối tượng tặng qu của người lớn thường l cc bề trn như cha mẹ, cấp trn, những người cần nhờ vả, thầy c gio hoặc cũng c thể hng xm, bạn b hoặc con chu trong nh. Thường đối tượng nhận qu cng quan trọng th gi trị mn qu phải cng cao. Việc tặng qu Trung thu l một thi quen phổ biến khi đời sống kh ln sau đổi mới, n c thể l một hnh thức tiu cực khi gi trị mn qu qu lớn.
Đối với cc doanh nghiệp hoặc c nhn việc khng c qu Tết biếu c thể bị đnh gi l lơ đễnh hoặc coi thường v vậy đy l chi ph khng nhỏ khi đến dịp trung thu. Chi ph tặng qu thường được chi từ chi ph tiếp khch bằng tiền. Do mức hoa hồng hoặc chiết khấu của cc hiệu bnh cao (c thể ln đến 35%)[4] nn nhiều người thch dng tiền cơ quan biếu xn để hưởng lợi.
Việc tặng qu trung thu đắt tiền l dịp "ơn nghĩa" của người lớn hơn l tết của con trẻ. Khng t người thường lợi dụng dịp ny để biếu xen qu cp nhằm mua quan bn chức. Những hộp bnh Trung thu đặc m bn trong nhn bnh "l vng", "l đ la" đ lm mờ mắt nhiều quan tham v biếu xn trong dịp Tết Trung thu l một lệ của những thnh phần ny. [5]
[sửa] Sản xuất đồ chơi Trung thu
Ni đến đồ chơi tết Trung thu l phải ni đến lồng đn, thứ khng thể thiếu để cc em đi rước trăng.
Từ xưa đến nay, hai thnh phố Hội An v Si Gn nổi tiếng khắp nước về thủ cng nghệ lm lồng đn trang tr v cc loại đn giấy dng trong ngy tết Trung Thu.
Theo Văn cng L hiện sống tại Hội An, th ng tổ ngnh lm đn lồng ở đy tn gọi l X Đường. Đn Hội An độc đo t nơi c, đn lồng Hội An đẹp nhờ c đủ hnh th, kiểu dng, to nhỏ. Vải bọc đn thay giấy l loại lụa H Đng nổi tiếng, lm cho nh sng thm huyền ảo lung linh.
Tại Si Gn, từ trước năm 1975 tới by giờ, Ph Bnh thuộc quận 11 Đ Thnh, cũng vẫn l một trung tm sản xuất lồng đn trung thu lớn nhất miền nam VN, cung cấp cho cả vng. Đy l một lng di cư năm 1954, nguyn gốc từ Lng Bo Đp thuộc tỉnh Nam Định. Lng ny ở Bắc Phần vốn nổi tiếng với nghề thợ nhuộm. Khi vo nam, dn chng vẫn sống quy quần với nhau bằng nghề nhuộm, dệt vải v lm giầy dp. Ph Bnh sau năm 1975 nằm trn điạ bn của Phường 19, quận Tn Bnh v phường 5, quận 11, cch khu du lịch Đầm Sen chừng nửa cy số. Lc đầu khi vo nam, Ph Bnh chỉ chuyn sản xuất những loại đn Trung Thu đơn giản như đn ống so, con c, ngi sao... cố để cho học sinh vui chơi trong đm lễ m thi. Từ năm 1960-1975, Ph Bnh mỗi năm sản xuất hơn nửa triệu đn lồng trung thu, cung cấp khắp cc tỉnh thnh từ Bến Hải vo tới C Mau. Sau ny dn chng ở dy vẫn tiếp tục nghề cũ. Năm 1994, lồng đn Trung quốc ồ ạt xm nhập thị trường Việt Nam khắp nước, chn p đn Ph Bnh, lm cho dn chng ở đy lm cảnh điu đứng đi khổ, v hng bị ế ẩm do lồng đn Trung quốc đẹp, kiểu cch mới lạ, lại rất tiện lợi khi ra gi khng sợ chy v dng pin, gi thnh lại rẻ, nn ai cũng muốn mua.[6]
Ở thị trường Việt Nam ngnh cng nghệ sản xuất đồ chơi cho trẻ em dịp trung thu gip tạo việc lm v lợi nhuận cho rất nhiều doanh nghiệp vừa v nhỏ, do nguyn liệu thng dụng v cng nghệ đơn giản, vốn t, sau một thời gian để đồ chơi của Trung quốc thống lĩnh thị trường đến năm 2006 ngnh hng sản xuất lồng đn Việt Nam hồi phục v chiếm lĩnh lại thị trường nội địa.
ST
|
