Tôi xin phép được đăng lại 1 thông báo nhỏ của tờ báo VN, mong các bạn hưởng ứng. Chủ-nhật vừa qua, mồng 4 tháng 1, do lời mời của tổ-chức Voice of Vietnamese Americans, khoảng 60 người hoạt-động ở trong vùng, trong đó có nhiều anh chị em trẻ, đă đến mừng Xuân ở một tư-gia vùng Fairfax gần Annandale, trước hết là để gặp gỡ chia vui trong ngày đầu năm tây và sau là để bàn một vài dự-án có thể làm chung trong năm.
Nhân dịp này, bà Reme Grefalda, người lo về Sưu tập Tài-liệu Người Mỹ gốc Á-châu Thái-b́nh-dương thuộc Thư-viện Quốc-hội (Asian Pacific American Collection, Library of Congress), được mời nói chuyện về dự-án “Nh́n Lại Vấn-đề Thuyền-nhân” (“Boat People Retrospective” Project) mà văn-pḥng của bà đang cộng-tác với một số tổ-chức trong cộng-đồng VN nhằm đưa tiếng nói của người Mỹ gốc Việt vào trong Thư-viện Quốc-hội.
Đă được bàn từ tháng 5-2008
Theo sự tŕnh bầy của bà Grefalda, dự-án này đă bắt đầu được bàn thảo từ tháng 5 năm ngoái (2008) giữa bà và một số người trong cộng-đồng VN, với sự tiếp tay tích-cực của cô Genie Nguyễn đại diện cho tổ-chức Voice of Vietnamese Americans. Phần đối-tác với văn-pḥng của bà trong giai-đoạn đầu tiên gồm Uỷ-ban Cứu Người Vượt Biển, tức Boat People S.O.S., đại diện bởi Tiến-sĩ Nguyễn Đ́nh Thắng, một chuyện đương-nhiên do bởi tính-cách của dự-án; G.S. Nguyễn Ngọc Bích, Chủ-tịch Nghị-hội (Nghị-hội đă từng tiếp tay trong việc thực-hiện một số dự-án của hệ-thống bảo tàng Smithsonian); ông Nguyễn Hữu Vinh, Chủ-tịch hăng địa-ốc Westgate Realty; bà Lê Tống Mộng Hoa, nguyên-chủ-tịch Hội Quảng Đà vùng HTĐ.
V́ người Mỹ làm cái ǵ cũng thích lập kế-hoạch cặn kẽ nên đến Chủ-nhật vừa qua, bà Grefalda mới chịu công-bố dự-án này. Bà giải thích: “Người Việt đă có mặt ở Mỹ một cách đông đảo từ mùa Xuân năm 1975, cách đây cũng đă gần 34 năm. Văn-pḥng của tôi có trách nhiệm thu thập những 'tài-liệu gốc' (original materials) từ chính những người làm nên lịch-sử nước này. V́ thế nên chúng tôi rất mong có những tài-liệu viết hay nói hay thu h́nh từ chính những người tỵ nạn Việt-nam, đặc-biệt các thuyền-nhân, do đó nên dự-án mới gọi là 'Boat People Retrospective.'”
Tiếp lời bà Grefalda, ông Nguyễn Ngọc Bích góp ư: “Đây là một cơ-hội rất quư để cho chúng ta viết nên 'lịch-sử do hàng ngh́n người' bởi để bảo quản những tài-liệu này, chúng ta không thể đ̣i hỏi những điều-kiện tốt hơn được. Những tài-liệu chúng ta đưa vào mà Thư-viện Quốc-hội Mỹ nhận sẽ nói lên những kinh-nghiệm sống của chính chúng ta mà không ai khác, như báo chí hay đối-phương, có thể xuyên-tạc được v́ đó chính là lời chứng của bản-thân chúng ta. Thư-viện Quốc-hội sẽ lưu trữ những tài-liệu này cho con cháu chúng ta, cho những thế-hệ người Mỹ tương-lai, và cho lịch-sử Hoa-kỳ. V́ thế nên chúng tôi xin rất khuyến khích mọi người tham-gia đáp ứng lời kêu gọi của bà Grefalda, viết về ḿnh, viết về gia-đ́nh ḿnh, đặc-biệt là kinh-nghiệm đi qua bao nhiêu hiểm nghèo để có thể ra khỏi VN, đi qua các trại tỵ nạn ở khắp Đông-Nam-Á, từ Nam-dương, Mă-lai, Thái-lan, Phi-luật-tân, Hồng Kông v.v., rồi mới sang được định cư ở Mỹ. Rồi những ngày đầu dựng lại sự-nghiệp ở xứ này…”
Dịp này, bà Grefalda cũng cho phân-phát một tờ “Call for Papers” (Mời Viết) để Quư-vị nào có kinh-nghiệm đặc-biệt muốn ghi lại, có thể gởi tới trước cho văn-pḥng của bà một đề nghị viết về đề-tài đó (từ 500 từ/words trở xuống) trong ṿng vài tuần tới. Văn-pḥng sẽ mời một ban duyệt lại các đề-tài để lựa chọn một số người có triển-vọng kể lại những câu chuyện thật hấp dẫn. Những “papers” (bài viết) nào hay sẽ được tuyển lựa để đưa vào một cuốn sách mang tên “Boat People Retrospective” do chính Thư-viện Quốc-hội in và tŕnh làng vào đầu tháng 5 năm nay (2009) nhân Tháng Di-sản Người Mỹ gốc Á-châu Thái-b́nh-dương.
Một ngày dành riêng cho dự-án “Boat People Retro”
Như vậy, chắc chắn là người Việt chúng ta sẽ đóng một vai tṛ then chốt trong sinh-hoạt của Thư-viện Quốc-hội Mỹ vào tháng 5 tới đây. Nhân dịp này, bà Grefalda cho biết, Thư-viện sẽ dành pḥng ốc để làm một ngày hội-thảo (dự-tính vào ngày mồng 2 tháng 5, 2009) về kinh-nghiệm đi tỵ nạn của người Việt chúng ta sang Hoa-kỳ. Ngày hôm đó, một số học-giả sẽ được mời để đọc hay thuyết-tŕnh về cuộc di dân to lớn của người Việt sang Mỹ bắt đầu từ năm 1975. Và tác-giả của một số bài viết về kinh-nghiệm cá-nhân đặc-sắc cũng có thể sẽ được mời lên tŕnh bầy. Bên cạnh sinh-hoạt hội-thảo c̣n có một pḥng triển lăm tranh về cuộc ra đi vĩ đại của các thuyền-nhân, những chuyến tàu đi cứu vớt, và cuộc sống của người tỵ nạn VN trong các trại ở Đông-Nam-Á, dùng h́nh chủ-yếu của Uỷ-ban Cứu người vượt biển và của một nhiếp-ảnh-gia người Phi-luật-tân về các trại Morong và Palawan.
V́ tất cả những sinh-hoạt này đều cần tiền nên bà Grefalda có yêu-cầu ông Bích đứng ra kêu gọi cộng-đồng chúng ta tiếp tay trong việc gây quỹ, ít nhất 15 ngh́n đô-la để có thể hoàn-tất dự-án (chi-phí in ấn, kể cả một cuốn sách để đời do Thư-viện Quốc-hội đứng tên, tiền mời và lo cho các diễn-giả, chi-phí pḥng họp và điện nước, an-ninh, chưa kể một bữa ăn cơm VN để đăi các tham-dự-viên v.v.).
Có lẽ v́ những điều được tŕnh bầy hôm đó xem ra có lư nên sau khi bà Grefalda và ông Bích dứt lời, sự hưởng-ứng đă tỏ ra khá nồng nhiệt. Lạ nhất, người đầu tiên hưởng-ứng lại là Tiến-sĩ Đinh Xuân Quân, ông đang làm việc cho Ngân-hàng Thế-giới ở tận Liberia bên Tây-Phi (West Africa), chỉ về qua Washington chơi, mà cũng đă nhận đóng ngay $1000. Sau đó, bà Lê Tống Mộng Hoa cũng xin “match” bằng $1000 nữa. Cuối cùng, chỉ trong ṿng có chừng 10 phút mà đă có tới 4 người góp một ngh́n (ngoài ông Quân và bà Hoa c̣n có ông Vinh của Westgate Realty và nữ-luật-sư Lê Minh Ngọc). Ông bà Nguyễn Văn Khanh (nhà báo nổi tiếng) cũng đi một màn lả lướt góp 2 lần, thành 765 đô-la. Có khách ở xa đến, như Ông bà Lê Duy Cấn từ Ottawa, Canada, sang chơi hay Ông bà Lâm Đăng Châu, từ Đức sang, cũng góp phần ḿnh. Chưa kể nhiều người khác, kẻ $50 người vài trăm. Tổng-cộng, trong có một nhóm nhỏ người hôm đó mà cũng đă thu được $6650.
Thành thử cái mốc 15 ngh́n do bà Grefalda đưa ra xem chừng có thể đạt được dễ dàng trong những ngày tới.*
Nhưng cái chính không phải là tiền mà chính là làm sao cho các bài viết của chúng ta có phẩm-chất, có giá trị lịch-sử đích-thực để đáng được lưu trữ trong Thư-viện Quốc-hội măi măi. (Quư-vị nào muốn tham-gia vào dự-án này, xin gửi điện-thư về cho: glenguyen@gmail.com và đưa bài viết vào trong Attachment, xin ghi là “LOC Boat People Retrospective,” hạn chót là 15 tháng 2, 2009)
____
* Quư-vị hảo-tâm muốn giúp tài-trợ dự-án “Boat People Retrospective” của Thư-viện Quốc-hội xin gửi ngân-phiếu về cho NCVA (National Congress of Vietnamese Americans, tức Nghị-hội), 6433 Northanna Dr, Springfield, VA 22150 (ĐT: 703 971-9178) và xin ghi rơ trong phần Memo: “LOC Boat People Retro.” NCVA là một công-hội bất vụ lợi có quy-chế 501(c) (3), tức người cho tiền có quyền tính miễn thuế.
