|
nguoihaiduong
member
ID 59283
03/08/2010
|
Quỳnh – Vũ phải chịu cả sự ghen ghét của đất trời…
Người Trung Quốc có câu “cài quan định luận” nhưng chúng tôi không b́nh luận. Chúng tôi chỉ làm một việc công bằng với người quá cố, là ghi chép lại những ǵ bạn bè họ nói về họ…
Người Pháp có câu rất hay “Đố kỵ như nghệ sỹ”
NSƯT Lê Chức, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam, một người bạn thân thiết của gia đ́nh nói: “Về mối t́nh của Vũ và Uyên cũng là t́nh yêu lấp lánh. Tố Uyên lúc đó là một diễn viên nổi tiếng với “Con chim Vành Khuyên” c̣n Vũ là một anh lính ở sân bay, trốn về thăm Uyên và viết những bài thơ cháy gan cháy ruột v́ Uyên. Thậm chí có những lần Vũ trốn về thăm Uyên và bị phạt quét sân bay những giờ nắng…
Lúc đó nhiều người ghen tỵ với hai người, v́ họ đều là trai tài gái sắc. Cuộc t́nh đó làm cho hai người hay hơn lên nhưng để rực rỡ th́ phải là cuộc t́nh sau, Vũ chín chắn hơn, thơ Quỳnh cũng hay lên rất nhiều, người nọ chắp cánh cho người kia bay lên. Vũ có những bài thơ riêng cho Quỳnh, Quỳnh cũng có những bài viết riêng cho Vũ. Và họ lớn ở cái chỗ, chỉ nói đến đó thôi!
Trong chuyện này c̣n mỗi Tố Uyên. Uyên nói ǵ th́ nói, c̣n ai căi cho cô Quỳnh? Khi ta nói về những NGƯỜI LỚN th́ không cần phải nói những việc nhỏ.
Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh có phải là thần thánh đâu, mà ngay đến thần thánh, theo cách viết của Vũ th́ cũng “lườm nguưt”, cũng “gạch láo” ông Trương Ba… Thần thánh c̣n “tiêu cực” như thế th́ huống hồ là người trần mắt thịt.
Quỳnh vốn là vợ của một người chơi piano rất giỏi, giữa hai người có một người con. Giữa Lưu Quang Vũ và Tố Uyên có Lưu Minh Vũ, giữa Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh th́ có Lưu Quỳnh Thơ.
Họ có một cái rất hay, là không phân biệt con ai. Xuân Quỳnh nuôi cả ba. Những lần tôi chở con gái đến nhà Quỳnh chơi, thấy trên cái cḥi chông chênh giữa hai bờ lan can, Quỳnh đang ṿ những chậu quần áo của 4 bố con. Quỳnh hy sinh cho Vũ rất nhiều.
H́nh như có sự sắp đặt trong cuộc đời này giữa Quỳnh và Vũ, v́ Xuân Quỳnh cũng là người hơn Vũ khá nhiều tuổi. Thậm chí lúc đầu Vũ gọi Quỳnh bằng cô, v́ Quỳnh lúc đó chơi với Lưu Quang Thuận trong nhóm thơ và gọi ông Thuận bằng anh.
Và cái chết của họ cũng là sắp đặt. Nó là định mệnh. Định mệnh đến mức, c̣n lại hai anh em (con anh, con em) đi chiếc xe do Vũ để lại Peugoet 102, cả hai anh em chui vào trong gầm một chiếc xe com-măng-ca, và ḅ lồm ngồm ra. Người ta mới nói rằng: Quỳnh định bắt nốt hai đứa đi.
Người tài bao giờ cũng có kẻ đố kị. Người Pháp có một câu rất hay “đố kỵ như nghệ sỹ”. Họ nhận được sự yêu thương, kính trọng của rất nhiều người th́ tự nhiên chính những người đồng nghiệp xung quanh lại xảy ra đố kỵ. Đố kỵ về tiền bạc, đố kỵ về nhân cách.
Bây giờ ta hăy đặt ra câu hỏi: “Tŕnh độ làm người” của Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh đến đâu mà họ không chỉ phải chịu sự ghen ghét của con người mà dường như c̣n chịu cả sự ghen ghét của đất trời?”
Rất cần sự tế nhị…
NSND Phạm Thị Thành: “Tôi hay đến nhà và gặp cả bố mẹ Vũ nữa. Nhà Vũ chật lắm, cả cái bếp mới chỉ hơn 10m2 mà lại nhiều sách. Quỳnh là một người con dâu rất quư trong gia đ́nh ông Thuận. C̣n về chuyện riêng của gia đ́nh Vũ… rất cần sự tế nhị, cho nên… chỉ nên nói đến đó thôi”.
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: “Những việc lôi thôi trong quân ngũ, những chuyện rắc rối trong gia đ́nh, chuyện chọn hướng đi, chuyện sáng tác… tôi không b́nh luận v́ mỗi người có một hoàn cảnh riêng. Tôi chỉ biết là những lí do đó làm cho Lưu Quang Vũ không đi hết đường thơ của ḿnh. Nếu đi hết đường thơ th́ có thể đau khổ hơn nhiều, có thể khủng khiếp hơn nhiều về cái cuộc sống riêng tư ấy”. (Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh gửi lại).
NSND Doăn Châu: “Tôi hiếm thấy một gia đ́nh nào trong hoàn cảnh phức tạp như vậy lại có thể yêu thương nhau như gia đ́nh Xuân Quỳnh – Lưu Quang Vũ”.
Và một người bạn thơ...“ Xuân Quỳnh là người hiểu biết, đằm thắm, từng trải và yêu hết ḿnh. Quỳnh vượt qua được những điều tiếng thế gian, những sự eo hẹp của đời sống kinh tế, vượt qua rất nhiều thứ để đến với Vũ. Hai con người này dường như là định mệnh của nhau”.
“Quỳnh là trưởng ban của Báo Văn Nghệ cho nên khi chết rất phức tạp. Quỳnh đủ tiêu chuẩn để vào Việt – Xô, Vũ th́ là người của tạp chí Sân khấu, lương rất thấp, thành ra không đủ, Lưu Quỳnh Thơ là con của họ th́ lại càng không.
Đêm hôm đó, người ta chở 3 cái quan tài về, đón ở nhà xác bệnh viện Việt Đức, có Đỗ Hồng Quân, Ngọc Thụ, tôi và diễn viên Văn Toản của Nhà hát kịch. Chúng tôi đă khiêng 3 cái quan tài ấy đặt lên kệ của nhà xác bệnh viện Việt Đức.
Lúc đó, ông Đ́nh Quang chạy xe từ bệnh viện Việt Xô về và nói rằng: Thương lượng được với lănh đạo bên bệnh viện Việt Xô rồi, v́ bên Việt Xô mới có tủ lạnh. Và chúng tôi lại khiêng 3 cái quan tài từ nhà xác bệnh viện Việt Đức sang nhà ướp lạnh của bệnh viện Việt Xô.
Tôi, Ngọc Thụ và Văn Toàn phải dùng búa đinh bậy 3 cái quan tài bằng gỗ thông lên để đưa 3 người ra, đặt vào trong cái khay lạnh của bệnh viện Việt Xô. Chúng tôi xếp được Vũ và Quỳnh vào cùng một khay ướp lạnh c̣n Thơ th́ chúng tôi xếp được vào cùng một khay với nhà sư áo vàng.
Tôi nhớ là lúc đó vải vóc rất khó kiếm. Tôi nhờ người mua được một tấm vải, may được cái quần và đó là buổi đầu tiên mặc nó. Đang ăn cơm ở 27 Bà Triệu th́ nhận được tin tai nạn của Quỳnh và Vũ, tôi bỏ bữa đi ngay.
Đêm hôm đó, tôi để đầu của Lưu Quỳnh Thơ lên đùi ḿnh, mà máu chảy đẫm cả một bên, sau không mặc cái quần đó nữa, rồi thất lạc đâu cũng không biết”.
(Ghi theo lời kể của NSƯT Lê Chức).
Nguyễn Hương
Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
|
 |
|
nguoihaiduong
member
REF: 525406
03/08/2010
|
Vẫn chưa quên chuyện cũ với Quỳnh - Vũ!
-“Lúc đó tôi nổi tiếng quá, như là một cái ǵ đó trùm lên Vũ. Mà lúc đó Vũ chưa đạt được nhiều trong sự nghiệp, Vũ buồn, Vũ nghĩ tiêu cực. Nếu Vũ nhẫn nại một chút th́ mọi việc đă suôn sẻ, đẹp đẽ.”- NSƯT Tố Uyên tiếc nuối…
Trong ḷng công chúng và bè bạn, cuộc đời và mối t́nh Quỳnh – Vũ là một biểu tượng. Những đau khổ và hệ lụy v́ yêu của họ cũng khiến nhiều người coi Quỳnh – Vũ là tri âm, tri kỷ. Nhưng có một người không nghĩ như thế - âu cũng là lẽ đương nhiên của t́nh yêu – đó là người yêu, người vợ đầu tiên của kịch tác gia Lưu Quang Vũ: nghệ sĩ Tố Uyên.
Qua câu chuyện của Tố Uyên, ngộ ra một điều: Khi yêu quá một ai đó, ḷng ta ít khi c̣n giữ được b́nh tĩnh và khách quan. Và thời gian không thể là liều thuốc nhiệm màu để làm lành vết thương ḷng!
Dù biết nhiều điều Tố Uyên nói là quá chủ quan, nhưng tôi vẫn thấy chia sẻ với bà – bởi với tư cách là NGƯỜI ĐÀN BÀ YÊU – Tố Uyên bị thấm thía v́ trải qua cảm giác thất bại kể cả khi hai người trong cuộc đă đi về thế giới bên kia (đặc biệt, sự ra đi đó khiến mối t́nh của họ trở nên lung linh hơn).
Nếu Vũ nhẫn nại một chút th́…
Về chuyện Tố Uyên và Lưu Quang Vũ chia tay, có người nói rằng, nguyên nhân đổ vỡ là v́ Tố Uyên nổi tiếng, không quan tâm chia sẻ với chồng, trong khi Lưu Quang Vũ lại t́m được điều đó ở Xuân Quỳnh...
Anh Vũ là người rất thương vợ thương con. Không phải v́ cảm thấy vợ ít quan tâm, ít chia sẻ mà t́m đến Xuân Quỳnh đâu.
Lúc đó tôi gian nan quá, công việc nhiều rồi bị người ta ghen ghét, "đấu đá", tôi thấy mệt mỏi, ức chế… Vũ bảo “Anh không làm được ǵ cho em cả”. Vũ cảm thấy ḿnh không làm được ǵ đỡ tôi, không làm ǵ cho vợ cho con nên tự Vũ xa tôi đi để hoàn thiện ḿnh, “để xứng đáng với t́nh yêu của em” ...
Lúc đó Vũ là người cầm bút độc lập. C̣n tôi muốn hoàn thành một bộ phim th́ phải làm việc với rất nhiều người, đạo diễn, họa sỹ, quay phim… Vũ không muốn cho tôi đi công tác nhiều.
Vũ bảo “chúng ḿnh khác nhau quá. Một trong hai chúng ta đứng dưới ánh sáng mặt trời. Em th́ cần có con c̣n một ḿnh anh, anh cũng viết được”.
Sau đó, Vũ viết một cái thư cho tôi, ư là giận, muốn chia tay. Lúc đó, chiến tranh, nhiều cái bộn bề lắm. Mà tôi cần người đàn ông có thể chia sẻ. Khi Vũ nói thế, tôi lại không nói được. Tôi dại!
Tố Uyên có trách Xuân Quỳnh không?
Trách chứ. Tất nhiên là tôi trách trong thầm lặng của tôi. Nhẽ ra Quỳnh phải hiểu con người sống phải như cột mốc cây số ấy, quan hệ phải biết đến đâu là điểm dừng.
Người ta không biết cứ nói t́nh yêu của Xuân Quỳnh với Lưu Quang Vũ mới là t́nh yêu đích thực, nhưng không bao giờ có t́nh yêu nào long lanh, tốt đẹp lại xây dựng trên sự đau khổ của người khác cả.
Lưu Minh Vũ gần như là niềm an ủi cuối cùng trong cuộc t́nh với người đàn ông tài hoa, kịch tác gia Lưu Quang Vũ, nhất là ở cuộc t́nh này, chỉ c̣n ḿnh Tố Uyên đau đáu với hạnh phúc lẫn oán hờn...
Nhưng nếu người phụ nữ cứ làm quá nhiều việc như thế th́ bản thân họ một lúc nào đó sẽ cảm thấy quá sức c̣n người đàn ông lại không thấy được vai tṛ của ḿnh trong gia đ́nh. Có khi nào v́ Tố Uyên cứ “tham lam” gánh vác mà vai tṛ của Lưu Quang Vũ bị lu mờ...?
Nhiều lúc tôi cảm thấy quá khổ. Cho nên tôi rất cần người đàn ông biết thông cảm. Anh Vũ lúc đó c̣n quá trẻ. Đầu tiên, tôi chỉ là người lo toan thôi. Hơn nữa là lúc đó tôi nổi tiếng quá, như là một cái ǵ đó trùm lên Vũ. Mà lúc đó Vũ chưa đạt được nhiều trong sự nghiệp, Vũ buồn, Vũ nghĩ tiêu cực. Nếu Vũ nhẫn nại một chút th́ mọi việc đă suôn sẻ, đẹp đẽ.
Bị Xuân Quỳnh đánh ghen?
Có phải v́ yêu Lưu Quang Vũ quá nên đến nhiều năm sau đó Tố Uyên không đón nhận người khác?
Bản thân ḿnh vẫn dùng dằng, đàn bà mà, dễ tha thứ lắm. Tôi không đón nhận ai v́ tôi sợ khổ. Không phải v́ so sánh với Vũ và thấy họ kém Vũ mà không đón nhận.
Mỗi người ở một thời điểm khác nhau, nhưng người phụ nữ làm lại cuộc đời khó hơn người đàn ông. T́m được người hiểu và chia sẻ với ḿnh đâu có đơn giản. Vũ nhận ra khát vọng của tôi quá lớn, Vũ hiểu nhưng không đồng hành được.
Gần như Tố Uyên tự đặt ḿnh sống ở một cái “tầm” khác nên nh́n mọi người bé lại. Có phải v́ thế mà Lưu Quang Vũ không đồng hành cùng Tố Uyên được?
Tôi tiếc là nhiều người không hiểu ḿnh. Có thể là Vũ nghĩ nhiều đến việc tự hoàn thiện bản thân, với lại tư duy lúc đó chưa tới. Vũ bị dùng dằng giữa bên này, bên kia. Làm thế nào để trọn vẹn với vợ mà cô kia cũng thông cảm… Nhưng với Vũ, lúc đó chỉ có làm việc. Vũ làm việc để hoàn thiện ḿnh và để nói với người xưa rằng, đấy, anh là người như thế!
Nhưng Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ v́ nhau rất nhiều đấy thôi. Người ta bảo, t́nh yêu đó làm cả hai người “chín” hơn và nâng cánh cho nhau…
Tôi nghĩ là người ta chỉ chấp nhận nền móng đầu tiên, c̣n cô Quỳnh chỉ là cái ǵ thêm dấm thêm ớt vào thôi. Người ta sẽ nhắc đến người vợ đầu tiên, người chồng đầu tiên, người t́nh đầu tiên bởi v́ nó trong sáng. C̣n với Xuân Quỳnh lúc đầu cũng chỉ là t́nh chị em, t́nh bạn viết, c̣n sau này có một chút t́nh yêu, nhưng đó là một phút nào đó Vũ bị lỏng ra.
Tôi ra đi một cách êm đềm cũng như cái bít-tông đẩy Vũ hoàn thiện ḿnh, suy nghĩ về cuộc sống và cất cánh cho kịch, cho văn chương. Bởi v́ lúc đó tôi đă là nghệ sĩ nổi danh.
Nhưng Xuân Quỳnh mới là người sau cuối… và người ta vẫn bảo, người cuối mới là người quan trọng?
Có trách th́ trách Xuân Quỳnh, v́ chị là người lớn tuổi, chính ra chị phải khuyên răn và có điểm dừng chứ không thể thấy gia đ́nh em như thế lại… lấy về cho chị.
Xuân Quỳnh sang tận đây đánh ghen và bắt tôi phải lấy ai đấy đi cho xong, chứ không chịu dùng dằng, không cho Minh Vũ chạy đi chạy về.
V́ thế tôi đi lấy người khác, nhưng chúng tôi chỉ ở với nhau 1,2 năm. Cuộc sống với người thứ hai không vui vẻ nên Vũ càng thông cảm với tôi.
“Của Xê-da hăy trả lại cho Xê-da”!
Tố Uyên không sợ người ta nói ḿnh ghen thái quá với người đă mất?
Sống tôi c̣n chẳng ghen th́ chết rồi tôi ghen làm ǵ. Tôi không có chữ ghen trong người.
Vậy mối quan hệ của cô với nữ sỹ Xuân Quỳnh sau này như thế nào?
Tôi gọi Quỳnh bằng cô xưng cháu, Quỳnh hơn tôi gần chục tuổi. Khi Vũ lấy Xuân Quỳnh, tôi hiểu và thông cảm cho Vũ. Thậm chí khi Quỳnh đẻ tôi c̣n mang sữa, mang quần áo trẻ con lên tặng. Khi Quỳnh chửa vượt mặt, tôi c̣n xách nước cho. Chúng tôi ở cùng một khu tập thể mà.
Có lần Xuân Quỳnh ốm thập tử nhất sinh, Vũ bảo “Em lên chăm Quỳnh, nó ốm lắm!”. Tôi lên chăm sóc, giặt giũ quần áo cho Quỳnh. Tôi gọi xích-lô để Vũ đưa Quỳnh đi bệnh viện, ḿnh ở nhà nấu cơm chiều cho các em và gia đ́nh”.
Tố Uyên nghĩ thế nào về cái kết cuộc đời ḿnh?
Tôi không nghĩ đó là một cái kết có hậu đâu. Tôi là người sống nhân hậu, nhường nhịn, chịu thiệt tḥi, có trí tuệ… Đáng ra tôi phải được hạnh phúc, nhưng tôi không có ǵ cả. Tất cả những ǵ tôi có là sự rèn luyện của chính ḿnh mà được.
Ngay cả cái danh hiệu NSƯT mà báo chí vẫn gọi là v́ mọi người nhớ tới những cống hiến của tôi cho điện ảnh, cho sân khấu kịch, cho Đài… mà gọi, chứ người ta “chưa trả” cho tôi đâu. Hai lần tôi đi tuyến lửa đều trong năm Mậu Thân, 1968, cái lúc mà chiến tranh ác liệt nhất. Đến giờ tôi vẫn băn khoăn là tại sao họ vẫn chưa trả cho tôi những ǵ họ đă lấy! “Của Xê-da hăy trả lại cho Xê-da”
Cảm ơn NSƯT Tố Uyên!
Nguyễn Hương
|
|
|
|
nguoihaiduong
member
REF: 525564
03/08/2010
|
"Đừng để mẹ tôi nói về Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ!"
"Tôi xin đề nghị các đồng nghiệp của tôi: Không nên để mẹ tôi nói về Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ, bởi v́ không thể có người phụ nữ nào đủ cao thượng lại có thể ca ngợi t́nh yêu của người chồng cũ với một người phụ nữ khác" - nhà báo Lưu Minh Vũ – con trai của cố nhà thơ Lưu Quang Vũ và nữ nghệ sĩ Tố Uyên tha thiết.
- Anh đă từng nói thời nhỏ, anh sống với má Quỳnh nhiều hơn cả mẹ Uyên? V́ sao thế?
- Bố mẹ tôi chia tay năm tôi lên 2 tuổi, ṭa xử tôi ở với mẹ, và bố tôi tất nhiên phải có trách nhiệm với tôi. Hồi bé, bà nội tôi ở cùng một khu tập thể, cùng tầng, tôi nhớ là cứ chạy lên chạy xuống, không ở với ai nhiều hơn, tôi hay lên với bà nội, v́ c̣n có các cô các chú.
Năm tôi học cấp 1, tôi theo mẹ sang ở nhà mới, h́nh như vào đầu năm 1976, nhưng tôi vẫn sang bà, sang bố má luôn, v́ Khu tập thể 96 Phố Huế vẫn là nơi tôi sinh ra và lớn lên, và ở nơi mới, mẹ tôi cũng đâu phải chỉ sống 1 ḿnh, bà cũng đă có 1 gia đ́nh mới. Khi đă lớn học cấp 2 (1980), tôi sang ở hẳn với bố, cho đến khi bố má mất đi, tính cụ thể về thời gian vật chất, tôi ở với bố và má Quỳnh nhiều hơn.
- Má Quỳnh đă chăm sóc cho anh như thế nào?
- Sự chăm sóc của má Quỳnh kể ra th́ cũng như bao người mẹ khác nhưng cao hơn đó là t́nh cảm của người mẹ dành cho con riêng của chồng, như trong câu thơ má tôi đă từng viết: ”Con làm bằng yêu thương/ Của cha và của mẹ / Của bà và của ông/ Của má nữa - biết không/ Con làm bằng tất cả” (Cắt nghĩa tặng Lưu Minh Vũ - Chùm thơ xuân cho 3 con nhỏ).
Tôi chỉ xin kể 1 kỷ niệm mà bất cứ người con nào cũng thèm muốn ở người mẹ thứ hai của ḿnh: Má nhổ răng cho tôi, ngày đó làm ǵ có đi bác sĩ như bây giờ, má pha sẵn nước muối, để một ít bông, nhổ răng bao giờ cũng sợ, nhưng má bảo không sao đâu, má chỉ xem nó lung lay thế nào thôi, trên gác có cái ǵ ḱa, tôi ngẩng lên nh́n, thế là xong..., tôi nhớ là từ bé tôi chưa phải đến nha sĩ bao giờ, má tự nhổ những cái răng sữa của tôi. Rồi chuyện cắt tóc cho tôi đến việc họp phụ huynh, chuyện đưa tôi đi bệnh viện, chuyện vá quần vá áo, b́nh thường đối với người mẹ, nhưng cao cả hơn v́ đó là t́nh cảm cho một đứa trẻ do một người khác sinh ra với chồng của ḿnh.
- Khi nh́n thấy sự chăm chút của Xuân Quỳnh dành cho anh, mẹ anh – DV Tố Uyên có biểu hiện ǵ?
- Tôi c̣n nhỏ nên chỉ vô tư đón nhận sự chăm sóc của mọi người dành cho ḿnh mà không có sự quan sát kiểu soi mói như vậy.
- Kỉ niệm nào về má Quỳnh khiến anh nhớ nhất?
- Có rất nhiều, hàng chục năm nay cứ lăn đi lăn lại trong đầu tôi, những h́nh ảnh về má. Có lẽ đây là 1 kỷ niệm, mà tôi cũng chưa kể với ai: năm lên 9 tuổi (1979), tôi bị mổ ruột thừa ở Bệnh viện Việt - Đức.
Mổ xong lần thứ nhất bị nhiễm trùng nên lại phải mổ lần thứ hai. Tôi bị tiêm kháng sinh, đau lắm, mà hồi đó chỉ tiêm vào đùi thôi, ngày 2 lần, vết tiêm lúc nào cũng bị sưng lên như cái chén. Má Quỳnh lần nào tiêm xong cũng lấy nước nóng chườm cho tôi đỡ đau, nước nguội lại thay, và má là người đă ở bên tôi trong suốt 1 tháng nằm viện.
- Anh thấy t́nh cảm của bố Lưu Quang Vũ dành cho má Quỳnh thế nào?
- C̣n nhỏ nên tôi không để ư t́nh cảm của 2 người, nhưng khi biết nhận thức và suy nghĩ tôi biết họ sinh ra là để cho nhau, cùng nhau vượt qua những năm tháng gian nan lận đận nhất, tôi nhớ măi h́nh ảnh bố tôi viết trên cái bàn thấp, c̣n má th́ đặt giấy lên chân mà viết. Tôi nhớ cả h́nh ảnh má tôi xin được ruột bút bi, dùng giấy quấn lại làm quản bút để 2 người viết.
- Mẹ Tố Uyên có lần kể: Xuân Quỳnh vứt quần áo Minh Vũ đi v́ Minh Vũ nhỏ, chơi và bày đồ lung tung khắp nhà Xuân Quỳnh. Thực hư chuyện đó như thế nào?
- Chắc chắn là không có chuyện đó, và đây là lần đầu tiên tôi nghe một chuyện mà không bao giờ tôi nghĩ là có như vậy.
- Một người là diễn viên tài sắc, người vợ đầu tiên của Lưu Quang Vũ, một người là nhà thơ nổi tiếng và cũng là bạn đồng hành, đồng chí hướng với bố. Theo anh, ai có ảnh hưởng nhiều hơn tới cuộc sống và sự nghiệp của bố Lưu Quang Vũ? T́nh cảm Lưu Quang Vũ dành cho ai nhiều hơn?
- Dễ để nh́n thấy câu trả lời trong những ǵ bố tôi đă để lại.
Trước tiên về sự so sánh t́nh cảm dành cho ai nhiều hơn th́ không thể. Hai người lần lượt là 2 người mà bố tôi yêu thương và chung sống.
Thật đẹp mối t́nh đầu của bố tôi và mẹ, ông đă từ bỏ tất cả để đến với mẹ tôi, để được làm người chồng của mẹ tôi, nhưng rồi hoàn cảnh và theo tôi tính cách, cách cảm nhận cuộc sống của 2 người không thể sống chung với nhau được. Tôi có thể thấy phần nào mẹ tôi trong những nhân vật truyện ngắn của bố tôi sau này, truyện Hoa Xuyến Chi, Mùa hè đang đến.
Chia tay, chính trong thời gian ấy mà bố đă có những vần thơ ”ngời ngợi sáng, thứ ánh sáng không quá chói chang mà thánh thiện, trong lành chỉ có ở ngọc trai được ngậm bằng những nỗi đau lắng lại tự nhiên sau bao con sóng vật vă của biển Đời” (Thơ t́nh Lưu Quang Vũ - Nhà phê b́nh văn học Nguyễn Thị Minh Thái). Thật buồn khi người con trai phải nói lên điều này: Chính sự chia tay đó, trong thời gian mà tâm hồn bố tôi như “một tấm gương chẳng biết soi ǵ” ấy lại mang đến cho gia tài thơ của ông những bài thơ trác tuyệt nhất.
C̣n sự ảnh hưởng của má Quỳnh đến sự nghiệp sáng tác của bố tôi th́ đă có rất nhiều công tŕnh nghiên cứu, sách chuyên luận và nhiều bài báo đề cập và lư giải về vấn đề này. Theo tôi, để t́m được viên ngọc trong đá, th́ má tôi phải có t́nh yêu và đức hy sinh lớn lao mà không ai có thể làm hoen ố được.
- Có ǵ khác biệt trong cuộc sống của bố khi sống cùng với mẹ Uyên và khi sống cùng mà Quỳnh không?
- Thật khó trả lời, bởi v́ khi bố mẹ c̣n ở với nhau th́ tôi quá nhỏ, thời gian lại không dài. Lúc đó bố tôi cũng ít làm thơ, chỉ khi chia tay và sống với những năm tháng ”viển vông, cay đắng u buồn” th́ bố mới sáng tác nhiều hơn. Và khi sống với má, th́ bố đă sống và cống hiến đủ đầy trên nhiều lĩnh vực.
- Khi nghe tin Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh và Mí gặp tai nạn, anh và mẹ Tố Uyên đă phản ứng như thế nào?
- Thật khó để bạn hiểu hết được cảm giác của người vừa cùng 1 lúc mất 3 người thân. C̣n mẹ Tố Uyên lúc đó tôi không biết, v́ tôi không ở cạnh bà.
- Ngày đưa tang họ, mẹ Tố Uyên có tới không?
- Mẹ tôi có tới, và để trở, đeo tang. Tôi nhớ, khi ấy, cả nhà c̣n giấu bà nội tôi về cái chết oan nghiệt. Sau này khi xem ảnh đám tang và nghe kể, bà nội tôi giận lắm khi biết mẹ tôi dám đeo tang, bà nói đại ư rằng: Bố tôi đă li dị với mẹ tôi rồi. Tức là bố tôi chỉ có 1 người vợ duy nhất, ai cho phép người vợ đă li dị đeo tang. Cả nhà tôi phải can và giải thích với bà, nghĩa tử là nghĩa tận, lúc đó tang gia bối rối chẳng ai c̣n nghĩ được ǵ cả.
- Thường th́ con cái sẽ luôn đứng về phía mẹ. Nhưng những phóng viên đă từng phỏng vấn, tiếp xúc với anh nói rằng họ có cảm giác t́nh cảm anh dành cho Xuân Quỳnh nhiều hơn mẹ ḿnh? Điều đó đúng hay sai? Tại sao? Điều ǵ ở Xuân Quỳnh đă chinh phục trái tim anh?
- Tôi có hai người mẹ và tôi ơn cả 2 người. T́nh cảm biểu hiện có thể khác nhau nhưng nói chuyện so sánh hơn kém ở đây tôi thấy không cần thiết và có phần bất nhẫn .
- Gần đây, Tố Uyên có trả lời phỏng vấn, trong đó đề cập đến việc Lưu Quang Vũ không yêu Xuân Quỳnh, sống với Xuân Quỳnh v́ nghĩa nhiều hơn v́ t́nh. Anh đă rất bức xúc với thông tin đó? Như vậy có nghĩa là Tố Uyên đă nói sai sự thật?
- Giờ mới chính là điều cần bàn tới. Chưa đề cập đến việc ai đúng ai sai, trước tiên, tôi muốn nói với người đă đưa ra câu hỏi phỏng vấn và với Ban Biên tập tờ báo đó rằng: Khi quư vị nhận được một câu trả lời như vậy mà chưa kiểm chứng, chưa xác định mức độ chính xác, chưa nhận thức được hậu quả mà câu nói đó mang lại, mà đă vội vă đưa lên mặt báo, tức là quư vị đă xúc phạm đến những người đă khuất, đáng trách hơn đó lại là những người mà cống hiến của họ đă được nhân dân và nhà nước công nhận. Bởi v́, những câu trả lời trong bài phỏng vấn có rất nhiều chi tiết và hoàn cảnh không có thực. Người chết th́ không nói được, chỉ có những ǵ họ để lại và t́nh cảm của những người c̣n sống dành cho họ thôi.
Bố tôi - nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và má tôi - nhà thơ Xuân Quỳnh đă yêu nhau, đă cháy hết ḿnh cho nhau. Điều đó thể hiện quá rơ trong cuộc đời cũng như trong những vần thơ của cả hai người. Nếu không có t́nh yêu rất sâu sắc dành cho nhau th́ họ không thể để lại cho chúng ta những trang viết đầy t́nh cảm như thế được.
Theo tôi: t́nh yêu của 2 người là h́nh mẫu, là lư tưởng cho những người biết yêu nhau, biết v́ nhau và cùng nhau làm nên một sự nghiệp văn chương lớn lao. Những đồng nghiệp đă cho đăng tải bài phỏng vấn, các bạn chắc ít nhất cũng đă từng có một lần đọc những bài thơ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ viết cho nhau, lẽ ra các bạn phải thấy đó là những lời sai sự thật chứ ?!
- Nghệ sĩ Tố Uyên có nói Xuân Quỳnh chính là người thứ 3 khiến t́nh cảm của bố mẹ anh rạn vỡ. Theo anh, đó có phải là nguyên nhân?
- Nói như vậy là tủi hổ đến vong linh người đă khuất. Tôi khẳng định không phải. Bố mẹ tôi ly dị có sự đồng ư của pháp luật – Ṭa án - khi tôi chưa đầy 2 tuổi. Sau khi chia tay, hai người có cuộc sống riêng. Bố tôi lấy má tôi vào năm 1974. Mẹ tôi và má tôi là 2 giai đoạn hoàn toàn tách rời trong cuộc đời ngắn ngủi của bố tôi.
- Kết hôn với Xuân Quỳnh, một người phụ nữ hơn tuổi, bố anh đă bao giờ ân hận hay cảm nhận sự cách biệt trong suy nghĩ và lối sống?
- Câu này tôi xin phép không trả lời. Cũng giống như nhiều câu hỏi trong bài phỏng vấn ở tập san tôi đă nhắc tới ở trên, tôi tự nhủ không nên đọc nó, coi như nó chưa bao giờ có. Bây giờ tôi xin phép được nói vài lời cuối:
Sự thật cần phải được tôn trọng. Với tất cả tinh thần xây dựng, hợp tác, trên cả t́nh đồng nghiệp nữa, tôi mới nói những lời từ ruột gan ḿnh như thế này, đă có rất nhiều cuộc phỏng vấn nhưng chưa bao giờ tôi trải ḷng như lúc này, bởi bài báo đó đă xúc phạm đến những người tôi yêu thương, v́ họ mà tôi c̣n tồn tại, và thay họ có mặt trên cơi đời này.
Tôi xin đề nghị các đồng nghiệp của tôi: Không nên để mẹ tôi nói về Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ, bởi v́ không thể có người phụ nữ nào đủ cao thượng lại có thể ca ngợi t́nh yêu của người chồng cũ với một người phụ nữ khác. Nếu các bạn viết th́ đó là một sai lầm nghiêm trọng, là sự xúc phạm không chỉ với những người đă nằm xuống dưới 3 tấc đất mà c̣n xúc phạm đến những người vẫn đang sống, vẫn hít thở thứ không khí trong lành cùng với các bạn.
Bố má tôi là những nghệ sĩ mà cuộc đời và sự nghiệp đă được khắc ghi vào sự nghiệp văn học của đất nước, của dân tộc. Để nói về họ cần phải t́m hiểu, suy luận, cân nhắc... cho dù chỉ là qua một bài phỏng vấn.
Người chết không nói được, không thanh minh được, nhưng tôi tin là họ vẫn biết. Tôi luôn cầu mong họ tha thứ cho những việc làm sai lầm của người đang sống.
Nếu tôi có nói ǵ quá nặng lời th́ mong các bạn bỏ quá.
Theo Đang Yêu
|
1
|
|
|
Kí hiệu:
:
trang cá nhân :chủ
để đă đăng
:
gởi thư
:
thay đổi bài
:ư kiến |
|
|
|
|
|
