Rồi Úc Gốc Việt
Ngụ Ngôn của Phạm Đà Giang
((o_o))
Vợ chồng nhà ruồi chia tay nhau, ruồi cái bay theo đàn đi vượt biên, khi đi nàng đă mang thai, đến Úc sinh con trai được mẹ tṛn con vuông. Ruồi đực ở lại c̣n phải chăm sóc cha mẹ già và hương khói mồ mả tổ tiên. Nhưng chẳng bao lâu được tin chồng ruồi đă theo ông theo bà v́ thiếu dinh dưỡng. Nay thấm thoát đă ba mươi năm xa quê. Nhớ ngày giỗ chồng, ruồi mẹ giắt ruồi con về quê làm giỗ cúng chồng đồng thời cho ruồi con ra mắt họ hàng. Ruồi con mừng lắm, mừng v́ nó sẽ có cơ hội về nơi quê cha đất tổ dù chưa hề biết bố nó ra sao và quê hương như thế nào. Nó nói với mẹ:
- Mẹ ơi! Từ ngày con có trí khôn, con hằng ấp ủ sẽ có ngày con trở về phục vụ quê hương, ngày ấy sau khi con học xong mẹ nhé! Mẹ ruồi âu yếm nh́n con thong thả nói:
- Ừ! mẹ mừng là con sớm có lư tưởng yêu nguồn cội của ḿnh như thế. Nhưng con hăy tập trung vào sự học cho xong đă, đồng thời phải trao dồi tiếng Việt cho giỏi th́ mới hy vọng phục vụ tốt cho quê hương dân tộc được. Ruồi con thưa với mẹ:
- Mẹ nghĩ coi, con sinh tại Úc, học trường Úc, mọi văn tự và ngôn ngữ giao dịch toàn bằng tiếng Úc. Nay mẹ bảo con phải giỏi tiếng Việt th́ con thấy khó quá. Mẹ ruồi ôn tồn bảo con:
- Người ta thường nói: “Con mắt là cửa sổ của tâm hồn”. Vậy th́ tiếng nói cũng là cửa ngơ của tư tưởng để biểu lộ tư cách, phẩm giá, tŕnh độ hiểu biết của mỗi con người, và nó c̣n là phương tiện để thuyết phục hay gây cảm t́nh với người khác nữa, ngoài ra ngôn ngữ c̣n là tướng diện tâm hồn kẻ nói, là bản chất con người lương thiện hay lưu manh xảo quyệt đấy. Cho nên tục ngữ nước ta có câu “Chuông kêu thử tiếng, người ngoan thử lời”, vậy con phải cố gắng học tiếng Việt, ngơ hầu mới đạt được ước nguyện con ạ. Ruồi con thưa với mẹ nó:
- Vâng! Con xin hứa sẽ cố gắng ạ.
Một tuần sau, mẹ con nhà ruồi về đến quê nhà. Mẹ ruồi thưa với bà con cô bác và giới thiệu đứa con yêu quư của ḿnh xong. Đến lượt ruồi con cúi chào họ hàng nhà ruồi đang có mặt, nó nói bằng tiếng Úc, xem ra cả đàn thờ ơ và quay lưng bỏ đi v́ ruồi con không nói được tiếng Việt. Hôm sau ruồi con vào làng xóm thăm viếng quê cha đất tổ, nó bị đồng bào của nó nhạo báng, châm chọc, đối xử một cách thậm tệ chỉ v́ nó không nói được tiếng mẹ đẻ, trong lúc họ nhà ruồi tỏ ra quí mến và kính trọng ruồi Úc nói tiếng Úc, nhưng lại xa lánh nó chỉ v́ nó là ruồi Việt mà nói tiếng Úc. Khi trở về Úc nó thủ thỉ với mẹ rằng:
- Mẹ có hay chăng, đa số đồng bào ḿnh ở quê nhà họ không ưa ruồi Việt nói tiếng nước ngoài, trong lúc họ lại rất kính trọng ruồi nước ngoài nói tiếng nước ngoài. Ruồi mẹ trả lời:
- Đó là tính tự ái dân tộc, con có hiểu tại sao họ có thái độ kính trọng ruồi nước ngoài, mà nói tiếng nước ngoài không? Như ruồi Úc đang sống ở nước Việt mà vẫn nói tiếng Úc? C̣n con th́ nói tiếng Úc trong khi lại là ruồi Việt! Ruồi con lắc đầu nói:
- Con chịu thôi, mẹ giải nghiă con mới hiểu nổi.
Mẹ ruồi lấy giọng nghiêm túc rồi dẫn giải xa gần cho con dễ hiểu:
- Tâm lư loài ruồi rất phức tạp, có lắm đứa rất bảo thủ; chỉ bo bo ôm cứng những từ ngữ đang có sẵn để gọi là bảo tồn văn hóa tiếng mẹ đẻ, làm như vậy họ ngỡ là thể hiện ḷng yêu tổ quốc Việt Nam lắm. Nhưng cũng không ít kẻ khi họ vừa tiếp cận với ruồi Tây Phương, họ đă vội vàng quay lưng lại với tiếng nói của tổ tiên, rồi họ hấp tấp chạy theo những ngôn ngữ mới mà họ mới tiếp thu được. Khi ruồi phương tây đến nước ta những kẻ đó, họ đă xem tiếng nói nước ngoài như là thứ ngôn ngữ cao quư, đến nỗi mỗi khi họ giao tiếp bằng tiếng Việt th́ họ cố chêm vào tiếng Anh hay tiếng Pháp, để biểu thị ta đây là hạng ruồi thông thái; thuộc giai cấp trưởng giả và có học hành; họ vênh vênh tự đắc được hấp thu nền văn minh tiến bộ...
Ruồi con ngơ ngác hỏi:
- Mẹ nói cụ thể con mới biết được, chứ mẹ nói chung chung và trừu tượng quá làm sao con hiểu nổi.
Ruồi mẹ nói tiếp:
- Ngôn ngữ, là một tấm gương soi chân dung của kẻ nói: Hạng ruồi bảo thủ mà con vừa tiếp xúc với họ nhân ngày về quê làm giỗ bố con đấy. Hạng ruồi thứ hai là đă công khai chối bỏ tiếng nói thân yêu của dân tộc ḿnh. Loài người cũng chẳng khác ǵ, chẳng hạn hồi năm ngoái ở Melbourne, có một đám cưới cả nhà trai lẫn nhà gái đều là người Việt, mẹ và con cùng chứng kiến con c̣n nhớ chăng? Hôm ấy, lúc hai họ đứng tề chỉnh trước bàn thờ gia tiên, để chứng kiến lễ thành hôn cho đôi nam nữ. Người chứng hôn thú vừa cất tiếng: “Kính thưa quí quan viên hai họ” th́ bị gia chủ cắt ngang, yêu cầu nói bằng tiếng Anh. Khá khen thay! Anh ta vẫn cứ thong thả, nhẹ nhàng và dơng dạc nói bằng tiếng Việt cho đến khi hết tiết mục. Rồi mới chuyển sang nói bằng tiếng Anh dù quan viên hai họ đều là người Việt cả. Gia chủ đó là tiêu biểu cho hạng người thứ hai con hiểu chưa nào?
Ruồi con cười vui vẻ:
- Mẹ nhắc, con nhớ ra rồi, nhớ cả những người phù dâu và phù rể hôm ấy c̣n ăn mặc quốc phục: “áo gấm, khăn đóng, quạt quỳ” chẳng khác ǵ đám cưới làng quê đang diễn ra tại thôn xóm VN chứ không phải tại Úc. Có khác chăng là cha mẹ và dâu rể phát biểu bằng tiếng Anh dù họ đều là người Việt và hai họ nhà trai và nhà gái cũng đều là người Việt. Khiến con vừa buồn cười vừa xót xa và vừa thương hại cho họ là người có học thức (hữu sư trí) nhưng thiếu trí thức (vô sư trí!).
Mẹ ruồi khen:
- Ừ! Con hiểu khá đấy, mẹ sẽ hănh diện v́ con sau này.
Ruồi con nói thêm:
- Nói th́ nói vậy, nhưng con c̣n nghĩ rằng sở dĩ cái đám cưới đó họ dùng ngôn ngữ Úc trong lễ nghi thay v́ tiếng Việt, phải chăng tiếng Việt c̣n thiếu từ ngữ, không đủ để diễn tả hết tâm tư t́nh cảm cao xa của họ chăng?
Mẹ ruồi sua tay nói:
- Không phải, hoàn toàn không phải vậy. Tiếng Việt đă từng chứng tỏ đủ khả năng phong phú và đa dạng trong mọi lănh vực khoa học, văn chương, triết học, nghệ thuật, chính trị, kinh tế, xă hội, âm nhạc, hội họa...v.v. Con không thấy bao nhiêu biên khảo bằng tiếng Việt thuần túy đă lớn mạnh và trường tồn của lịch sử văn hóa dân tộc đấy chứ. Nên ḿnh có quyền tự hào về gia tài ngôn ngữ Việt Nam con không thấy ư! Có thiếu chăng là thiếu đối với những kẻ vọng ngoại, chối bỏ cội nguồn của ḿnh bởi họ có tự ti mặc cảm về tiếng Việt trước thế mạnh của tiếng Anh, mà họ không nhận chân được rằng: Nước Úc là một quốc gia gồm nhiều dân tộc trên khắp thế giới tụ họp nhau lại tạo thành nước Úc; Tựa hồ như tiệm tạp hóa, gồm nhiều sản phẩm mới thành một cửa hàng bán lẻ, trong đó có thịt cá, rau quả, mắm muối, đường, gạo... Mỗi loại có đặc trưng khác nhau về cảm quan, chất lượng, h́nh dáng, màu sắc của nó. Cũng như mỗi dân tộc khác nhau về phong tục tập quán, văn hóa và ngôn ngữ khác nhau. Cho nên, con là ruồi Việt mà không nói được tiếng Việt th́ khác chi cá không tanh, thịt không béo, đường không ngọt, mắm không mặn... Tức là toàn đồ giả; sản phẩm giả; hàng hóa giả. Vậy con cũng chỉ là hạng ruồi giả; cái vỏ mang h́nh hài Việt Nam mà thôi./.
Theo tôi, mỗi "công dân" cuả Trái Đất đều nên biết trên một ngôn ngữ, tức là một ngôn ngữ thứ hai, bên cạnh "tiếng mẹ đẻ" cuả ḿnh.
Thông thường, tiếng mẹ đẻ đó cũng gắn liền với chủng tộc cuả ḿnh, như người Anh nói tiếng Anh, người Pháp nói tiếng Pháp, người Nhật nói tiếng Nhật..., và dĩ nhiên người Việt th́ nói tiếng Việt!
Tuy nhiên, v́ những hoàn cảnh khác thường, có những trường hợp mà người Việt lại không nói được tiếng Việt cuả ḿnh, th́ thật là một điều đáng tiếc!
Càng đáng tiếc hơn nưă, là trong khi đó lại có những người chẳng dính dáng ǵ đến chủng tộc cuả Việt Nam ḿnh, từ nguồn gốc đến dáng vẻ bề ngoài, lại bỏ ra thật nhiều công sức để học hỏi tiếng Việt cuả ḿnh, th́ quả thực là một việc "trái chiều", phải không bà con?
Hôm nay quả là một sự t́nh cờ, một ngẫu nhiên, một trùng hợp kỳ lạ, là sau khi đọc bài Ruồi Úc gốc Việt cuả bác Phạm Đà Giang, th́ lại nghe được bài này cuả Đài Á Châu Tự Do, vội thu âm và upload lên để bà con cùng nghe, chắc cũng là một cách để góp ư với bài đăng đáng đọc cuả bác PĐG quư mến!
Thân ái,
ototot
member
REF: 632552
05/29/2012
thichtaolao
member
REF: 633291
06/10/2012
Anh Phạm chắc sẽ rất vui v́ bài viết của anh đă được phổ cập trên 4Rum. Sẽ là một vinh dự cho 4Rum nếu có lúc anh ngẫu hứng ghé chơi nơi này. Mong anh!!!
