Minhxotxa
 member

 ID 52000
 05/13/2009

Người VN canh tác trên đất Mễ.
         
Nguyễn Trung Tín


Giáng Sinh sắp tới trên đất Hoa Kỳ cũng đồng nghĩa với những cơn mưa tuyết và gió lạnh thổi vào Bắc Mỹ. Nhưng trên những quầy hàng của các siêu thị người Á Châu, nhất là người Việt, những bó rau thơm xanh ngát, những trái bầu, trái bí, khổ qua, cà tím v.v.. vẫn tươi thăm gọi mời khách hàng. Mùa Hè nhiệt đới như quanh quẩn đâu đây.

Vài người mau miệng cho là hàng từ Việt Nam mới gởi qua, người biết hơn một chút thì cho là từ các nông trang người Mễ gởi tới. Người thông hiểu hơn chút nữa thì phán ngay: Hàng do người Việt thu mua từ các nông trang bên Mễ đem về...

Mỗi người một câu nhưng không ai hiểu hết ngọn ngành. Ngày 16 tháng 12 năm 2003. Nhân có chuyến kiểm tra cơ sở vào dịp cuối năm của ban giám đốc công ty Đồng Hương chúng tôi đã có dịp theo chân về tận nơi chốn mà những trái cây, rau thơm được trồng ra và đưa về đến các siêu thị.

Chúng tôi đã có một ít ngày lang thang trong các thành phố nông nghiệp cổ và tuyệt đẹp của Mễ Tây Cơ, những bãi biển trong xanh của hai bờ Thái Bình Dương. Nhưng có lẽ là chúng ta nên nói ngay đời sống của người Việt Nam trên xứ sở Mễ Tây Cơ xa lắc xa lơ này trước. Từ đó chúng ta mới có cơ hội hiểu được tâm tình người bản xứ và những nét đẹp của đồng quê nước Mễ.

Công ty "Tran Internacional" là một công ty con của công ty Đồng Hương. Tọa lạc ngay bên rìa thị trấn Santiago Ixcuiintla, thuộc tiểu bang Nayarit của Mễ Tây Cơ, cách biên giới San Diego của Hoa Kỳ hơn 2 giờ bay và 22 giờ nếu lái xe. Văn phòng, kho lạnh, nhà máy sửa chữa nông cụ chiếm một tòa nhà kiên cố xây bằng gạch và bê tông, rộng 60 ngàn sqf trên khu đất 100 ngàn sqf có hàng rào bao bọc chung quanh mua lại của công ty máy John Deer. Cơ sở rộng thênh thang này được hai anh Thu và Thiện "trụ trì" suốt 7 năm nay.

Anh Thu "được coi như là giám đốc và anh Thiện là phó nhưng kiêm nhiệm hết việc ngoài đồng ruộng trong khi anh Thu là người phụ trách về tài chánh và ngoại giao. Anh Thu là người vui tánh, gốc Nam Định, dáng nhỏ nhắn nhưng lanh lẹ. Anh vượt biên sang Hồng Kông từ năm 1982, sau đó cư ngụ chính thức tại thành phố San Francisco. Anh đã làm rất nhiều nghề khác nhau như là xây dựng, lợp mái nhà, lái taxi v.v.. Sau đó vào năm 1996, do sự quen biết với anh Thể tổng giám đốc công ty và chợ Đồng Hương, anh được "nhờ cậy" sang coi giùm cơ sở trồng trọt bên này với tư cách là "Giám Đốc Công Ty: Tran International".

Anh tươi cười nói: "Chức vụ Giám Đốc, nghe kinh quá, tháng 06-1996 tôi với ông Thiện tới đây chỉ có mỗi một căn nhà (anh chỉ sang bên kia đường) ăn, ngủ, làm việc trong 1 căn phòng chưa tới 30 mét vuông. Lúc đó thì ông Thể đã mua được khu rừng và đang trồng mít tận bờ biển Santa Cruz. Nhưng đó là loại cây lâu năm (chúng tôi sẽ nói chuyện trần ai của loại đầu tư cây lâu năm sau này). Tôi thì không biết một "chữ Mễ" nào, đi đâu cũng cầm theo cuốn sách tiếng Tây Ban Nha. Cũng may mà có "lão Thiện" làm bạn không thì chết vì buồn, nhìn tới nhìn lui chỉ có; hai thằng. Cho đến bây giờ cũng chưa ai chịu nổi ở đây lâu hơn. Trước đây có mấy người đến rồi cũng phải đị Vì buồn quá".

Sáng ngày 17 anh Thu đưa tôi đi thăm khu vực trồng bầu, bí, khổ qua và đậu đũa. Lúc đó mới 06 giờ sáng. Tiếng nông dân cười nói ồn ào. Những người nông dân Mễ được xe của công ty chở từ các nơi về đậu trước cổng để giao cho người đội trưởng.

Phần lớn họ cư ngụ từ các ngôi làng nhỏ. Đa số là người có nguồn gốc thổ dân da đỏ, một ít đã bị lai người Tây Phương nên khá là cao lớn và khỏe mạnh. Anh kể tiếp về giai đoạn hình thành công ty Tran Inc. như sau:

- Lúc đó khu vực này hoàn toàn là do các công ty thuốc lá quản lý, dân trong tỉnh phần lớn là làm việc cho các công ty trồng thuốc lá là chính. Lúc đó chúng tôi tới mướn một khu đất cỡ chục mẫu trồng thử thì dễ lắm, họ nhượng cho ngay, giá cả cũng không đáng kể. Bây giờ thì khác rồi, vì đã có mấy người Việt đến mướn đất, người nào cũng phải khai thác cỡ trăm mẫu trở lên mới đủ sống.

- Vậy công ty Tran của mấy anh khai thác bao nhiêu mẫu?

- Trước đây, không kể vườn mít, công ty khai thác khoảng 300 mẫu. Bây giờ xuống bớt, nhưng bù lại mình có kế hoạch thu mua từ các trang trại nhỏ hơn. Ngay hôm nay công ty đang thu hoạch khoảng 60 mẫu các loại: Bầu, bí đao, cà tím, khổ qua và quan trọng hơn hết là đậu đũa đang được giá nhất, trong vòng 1 tháng nữa chúng tôi sẽ cho xuống 28 mẫu đất mà công ty vừa mới ký xong hợp đồng mướn lại cũng của một công ty trồng thuốc lá (hôm sau anh có đưa tôi ra xem khu vực này, lúc đó đang đóng cọc giăng lưới để làm giàn leo cho đậu đũa).

Đồng thời ngày mai (18-12)chúng tôi sẽ cho chở về Los 22 tấn gồm có đậu đũa, bí đao và nhiều nhất là đu đủ mới thu mua xong của các nơi quanh đây. Sau đó sẽ có cách đưa đi về các tiểu bang miền Đông bằng phi cợ

- Hiện nay trung bình anh chở về Los mỗi tuần bao nhiêu tấn nông sản?

- Chúng tôi có xe đi hầu như mỗi ngày, mỗi xe là 22 tấn. Nhưng chính xác thì phải nói trung bình là 4-5 chuyến 1 tuần chứ ít khi được 7 chuyến, vì cuối tuần khó huy động nhân công. (Anh nháy mắt hóm hỉnh nói tiếp: Hơn nữa cũng phải nghỉ ngơi chút chút).

Chúng tôi đi dạo giữa các luống bí đao xanh ngát. Từng trái bí bằng cổ tay, xanh đậm còn phủ một lớp lông măng trắng sương, mới đủ tiêu chuẩn, còn lớn hơn hay méo mó là bị vứt ra ngoài. Anh Thu cho biết mỗi ngày bỏ đi cả hàng tấn như thế. Khu vực trồng khổ qua cũng có hàng mấy chục nông dân đang hái. Mỗi luống dài 100 mét, tùy theo nhu cầu, hiện nay khu vực trồng đậu đũa rộng nhất, kéo dài đến 7-8 trăm mét. Họ cứ đi hết một luống như thế (100 mét) thì lại quay về đổ vào thùng, nơi đây một số người lại chọn lại một lần thứ hai mới bỏ lên xe kéo, đưa về phòng lạnh của công ty.

Tại phòng lạnh, các công nhân phải rửa hết thuốc trừ sâu còn sót lại, gói vào giấy, bỏ gọn trong thùng rồi mới đẩy vào phòng lạnh chờ xe tới đưa đi. Tôi có thắc mắc về vấn đề nhân công tại đây:

- Sao công ty không hợp đồng thuê mướn thường trực một số nông dân làm việc cho công ty.

Anh Thu cho biết là ngoài trừ vài người kỹ sư và nhân viên kế toán ra, tất cả đều làm việc tùy theo thời vụ và tùy hứng của họ. Không thể nào kêu họ vào làm thường trực được, khó lắm.

- Mỗi ngày họ làm việc được bao nhiêu tiền?

- Lương hiện nay là 80 pesos mỗi ngày (1 Mỹ kim = 11 Pesos).

Họ đi làm ghi tên nơi người đội trưởng, cuối tuần sẽ phát một lần vào ngày Thứ Bảy. - Vậy nếu đúng lúc thu hoạch mà không có người cũng mệt.

Anh cười nói:

- Thứ Bảy này phát lương anh sẽ đến coi tất cả hàng trăm nông dân ở các khu vực đều về đây. Có một cách giữ được họ, dù chỉ là tương đối, không chắc chắn lắm. Đó là phát lương còn thiếu nợ lại họ chút chút. Một phần mình ít khi đủ tiền sau khi trang trải các phí khoản về vật liệu và một phần cũng phải làm vậy để câu họ lại tuần kế tiếp.

Nói chung là người nông dân nào cũng rất chất phác, dễ thương. Đặc biệt với người Mễ thì càng lè phè hơn nữa. Lãnh lương xong là vô quán bia ngay. Lắm khi lương suốt tuần chỉ đủ trả một bữa nhậu suốt đêm với nhau.

Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
 

  Kí hiệu: : trang cá nhân :chủ để đã đăng  : gởi thư  : thay đổi bài  :ý kiến