vneshop
 member

 ID 67669
 05/09/2011

Cây thông nhỏ
         
Bỗng Vân chú ý đến một người trạc ngoại tứ tuần, dáng cao, mắt sáng từ chiếc xe màu đen bước ra. Anh vừa đi vài bước thì năm, sáu người ào đến bắt tay. Hẳn đó là nhân vật quan trọng. Vân đoán thế và cô sững sờ vì đôi mắt to long lanh kia, đôi mắt như ôm cả thế gian trong lòng nó và lúc nào cũng như nuốt thỏm Vân. Đó là đôi mắt của Phương. Tiếng chuông leng keng, Vân theo mọi người vào phòng họp, nhưng đầu óc thì quay cuồng trở lại thời còn trong quân ngũ...

Kỳ họp thứ nhất Hội đồng Nhân dân tỉnh khai mạc. Vân dậy từ 5 giờ sáng thu xếp việc nhà, lo bữa sáng và trưa cho các con rồi vội vã đạp xe đi họp. Đây là lần đầu tiên Vân đặt chân tới trụ sở ủy ban nhân dân tỉnh, nơi mà ở trường các cô vẫn gọi là tỉnh đường. Những chiếc ôtô con lao vào cổng tỉnh mỗi lúc một nhiều. Từ trong xe bước ra, hầu hết các vị đều ăn mặc giống nhau, comlê, cà vạt, tay xách cặp, tay còn lại luôn chìa ra bắt chặt những bàn tay khác. Bỗng Vân chú ý đến một người trạc ngoại tứ tuần, dáng cao, mắt sáng từ chiếc xe màu đen bước ra. Anh vừa đi vài bước thì năm, sáu người ào đến bắt tay. Hẳn đó là nhân vật quan trọng. Vân đoán thế và cô sững sờ vì đôi mắt to long lanh kia, đôi mắt như ôm cả thế gian trong lòng nó và lúc nào cũng như nuốt thỏm Vân. Đó là đôi mắt của Phương. Tiếng chuông leng keng, Vân theo mọi người vào phòng họp, nhưng đầu óc thì quay cuồng trở lại thời còn trong quân ngũ.

Năm 1973, vừa rời ghế nhà trường, Vân làm đơn xin nhập ngũ. Là một trong số rất ít chị em học hết cấp ba, Vân được biên chế về bộ phận văn thư. Tuy không được đến lớp học đánh máy mà chỉ do kèm cặp tại chỗ, sau nửa tháng Vân đã điều khiển thuần thục các con chữ. Các công văn Vân trình bày vừa chuẩn xác, vừa đẹp mắt, khiến người đánh máy cũ nổi tiếng khó tính cũng phải tấm tắc khen. Vân nhanh chóng chiếm được cảm tình của nhiều người, trong đó có cậu công vụ của trung đoàn. Cậu này có cái tên con gái, Thanh Phương. Cậu mến Vân theo kiểu người lính, một điều "đồng chí Vân", hai điều "đồng chí Vân", nghe cứng nhăng nhắc, nhưng bù lại đôi mắt đẹp của cậu nhìn Vân thì đích thị của chàng trai đam mê.

Hết giờ làm việc, Vân vừa mở cuốn Văn nghệ Quân đội ra thì tiếng Thanh Phương đã giục ngoài thềm:

- Đồng chí Vân! Mời đồng chí ra tập thể thao.

- Tôi không thích thể thao.

- Không được. Lính E bộ là phải giỏi tất cả mọi lĩnh vực. Ra nhanh kẻo bị ghi tên vào sổ trực ban đấy.

Vân đành miễn cưỡng ra sân. Sắp đến ngày Quốc khánh, trung đoàn tổ chức thi văn nghệ, không hiểu đạo diễn nào tự phân công cho Vân đóng vai chính trong vở kịch của E bộ. Vân khăng khăng từ chối. Cậu công vụ nhanh nhảu báo cáo thủ trưởng, với mong mỏi thủ trưởng sẽ thuyết phục được Vân. Thủ trưởng nói với cậu ta:

- Bảo đồng chí Vân rằng đây là lệnh của tôi. Đồng chí ấy phải diễn kịch.

Khi nhận được mệnh lệnh, Vân nghiêm túc trả lời:

- Đồng chí báo cáo với thủ trưởng, tôi không đủ khả năng thi hành mệnh lệnh ấy, xin nhận kỷ luật.

Chỉ hai ngày sau Vân có quyết định xuống trại chăn nuôi cách E bộ 5 cây số. Nhiều người buồn và tiếc cho Vân, nên mách nước:

- Xin lỗi thủ trưởng đi, rồi vui vẻ mà tập kịch, gọi là văn nghệ cho vui ấy mà, sao phải chịu đày đọa như thế.

Vân lẳng lặng khoác ba lô lên đường, không một lời phân bua. Ở trại chăn nuôi, Vân băm bèo, nấu cám, gánh nước rửa chuồng mỗi ngày đều đặn hai lần. Xong việc cô tha hồ đọc sách, chép thơ vào sổ tay hoặc thêu thùa khăn gối, cô thấy thoải mái hơn nhiều. Cùng với Vân, có người bạn gái tên Bạch, đang ở diện "cảm tình" được chỉ định làm tổ trưởng. Một hôm nghe tin thủ trưởng sắp xuống thăm, Bạch cuống cuồng thu dọn nhà cửa.

Thanh Phương đi cùng thủ trưởng, Bạch tíu tít pha nước mời chào, rồi dẫn họ đi thăm chuồng trại. Vân thản nhiên ngồi băm bèo, chỉ khẽ "Chào thủ trưởng" rồi lại cúi xuống làm việc như thường. Thanh Phương và Bạch đều mời Vân nghỉ tay uống nước, Vân đáp:

- Cảm ơn hai đồng chí, tôi đang làm nhiệm vụ - Và tiếng dao băm xuống mạnh hơn, có nhát dao dính chặt vào đòn kê, gỡ mãi mới ra.

Khi thủ trưởng ra về, Thanh Phương nán lại ít phút, nói nhỏ đủ Vân nghe:

- Thôi, xin bà, đừng giận cá chém thớt nữa. Thủ trưởng bảo có muốn trở lại trung đoàn thì nói với tôi. Tôi sẽ báo cáo để thủ trưởng xem xét.

Vân lạnh nhạt:

- Tôi hoàn toàn phục tùng sự phân công của tổ chức, không có ý kiến đề đạt gì.

Mặc dù Vân không đề đạt nguyện vọng, nhưng ít ngày sau vẫn có quyết định trở lại trung đoàn đánh máy như cũ.

Vân trở về E bộ lặng lẽ làm việc. Khi rỗi rãi cô tìm đến gian thư viện nhỏ ở ban Hai, mượn những cuốn tiểu thuyết mới về đọc. Cậu công vụ tỏ rõ sự quan tâm đặc biệt, mỗi lần đơn vị tập dượt báo động đêm, hay hành quân dã ngoại, cậu đều rỉ tai Vân trước. Đơn vị giao mỗi người tăng gia 20 cân rau xanh, cậu nhận cả phần của Vân. Thực tình Vân có để ý đến Phương, bởi cậu khá đẹp trai. Vẻ mặt và vóc dáng của Phương không cô gái nào có thể bỏ qua được. Vân cũng ao ước có người bạn đời như thế, nhưng không hiểu sao cứ nhìn Phương cười nói vâng dạ với thủ trưởng là Vân không chịu được. Vân thường tìm những câu chuyện dân gian để chế giễu Phương. Có lần Vân thủng thẳng nói: "Sao anh cứ xun xoe với cấp trên thế, trông xấu hẳn đi". Mặt cậu ta đỏ bừng, nhưng không hề tự ái. Cậu trả lời đầy tự tin:

- Vân cho thế là xấu, còn tôi cho thế là cần. Vấn đề chỉ là quan niệm khác nhau về cách sống thôi.

Vân bĩu môi, tỏ vẻ xem thường. Khi Vân sắp đến hạn ra quân, Phương nhẹ nhàng bày tỏ:

- Vân ạ! Tôi với cậu luôn xung khắc, nhưng các cụ bảo những người xung khắc mới sống với nhau được bền lâu mà không buồn chán. Vân nên xây dựng gia đình với tôi. Nếu Vân không chê mình xấu giai, con nhà nghèo thì chúng mình báo cáo tổ chức.

- Ừ, cậu cứ báo cáo đi.

Nói vậy và Vân nhìn thẳng vào Phương khiến mặt cậu đỏ bừng. Cái nhìn có lẽ nói đúng câu trả lời hơn, nên sau đó Phương buồn hẳn và ít xuống phòng nữ.

Hết nghĩa vụ, các chiến sĩ gái người thì chuyển ngành rồi lấy chồng, người thì lấy chồng rồi xuất ngũ về quê. Riêng Vân xin ở lại thêm ba tháng để ôn thi vào đại học. Thủ trưởng đích thân liên hệ với ngân hàng tỉnh cho Vân chuyển ngành nhưng Vân từ chối…

*

Đích thị người ấy là Phương. Khi giải lao, Vân thấy nhiều người nữa đến bắt tay anh. Có người đưa cả tập văn bản xin anh chữ ký. Hẳn anh ấy giữ vai trò quan trọng. Vân đứng lặng cuối hội trường nhìn anh, không dám đến bắt tay như những người kia. Mãi đến cuối giờ chiều Vân mới có dịp chào hỏi người bạn cũ.

Nhận lời mời nồng nhiệt của Phương, hôm sau Vân đến thăm văn phòng của anh trong một căn nhà đồ sộ. Căn phòng không rộng, nhưng toàn những thứ đắt tiền. Từ bộ sa lông bọc da đỏ tía, đến chiếc quạt cây, cái bàn hộp bọc nhung choáng ngợp và xa lạ. Không định so sánh nhưng tự nhiên Vân cứ nghĩ đến cái bàn mọt ruỗng của mình, cái bàn cô đã ngồi soạn nhiều trang giáo án và chấm hàng ngàn bài văn của bao thế hệ học trò.

- Kìa ngồi xuống đi, người đồng đội xinh đẹp. Bạn không khác ngày xưa mấy, chỉ thiếu hai dải đuôi sam và chiếc mũ mềm thôi.

Vân nhẹ nhàng ngồi xuống chiếc ghế lạ. Phương rút điện thoại từ túi áo đưa lên miệng, chỉ hai phút, sau một cô gái trẻ, tươi rói, bê chiếc khay sáng bóng đựng hai cốc nước đặt lên bàn. Cô ta ra đi, mùi thơm từ quần áo, từ đầu tóc vẫn còn phảng phất trong phòng. Vân hỏi:

- Công vụ của sếp đấy ư?

- Đâu có. Cô ấy là nhân viên văn phòng. Này, Vân thấy cuộc họp hôm qua thế nào?

- Mình bỡ ngỡ lắm nên nhận xét rất khó. Chỉ cảm thấy mọi việc suôn sẻ quá…

- Việc chuẩn bị nhân sự phải được làm rất kỹ và dự kiến chính xác. Nào, bây giờ cậu kể qua về đời sống, công tác của cậu, có khó khăn gì cần giúp đỡ không?

Ban đầu Vân cảm thấy choáng ngợp và xa lạ, bây giờ càng thấy lạc lõng hơn. Vân khẽ khàng nói:

- Mọi việc rất bình thường. Trước hết mình cần tìm giúp địa chỉ của thủ trưởng.

- Đơn giản quá. Thủ trưởng nghỉ hưu rồi, nhưng nhà ở gần đây, chúng mình có thể gặp thủ trưởng ngay bây giờ. Mình điện xem cụ có nhà không nhé.

Thủ trưởng ở trong căn hộ trên tầng ba của một chung cư. Mái tóc ông bạc trắng như cước, nhưng tác phong vẫn nhanh nhẹn như thuở ông còn chỉ huy trung đoàn. Gặp lại Vân, ông vui lặng lẽ, tay siết chặt, tóc rung rung, mắt ánh lên những tia sáng lạ.

Phương ngồi được ít phút thì xin phép về để điều khiển một cuộc họp quan trọng. Thủ trưởng bảo:

- Thằng này khá lắm đấy. Bây giờ nó gánh nhiều trọng trách nên bận thật. À mà ngày xưa chúng mày tình ý với nhau phải không?

- Thưa thủ trưởng, em thích đôi mắt của cậu ta. Mỗi lần nhìn vào đôi mắt ấy em cứ thấy như mình vừa được tắm mát. Giá như cậu ta bớt lăng xăng quanh thủ trưởng thì có lẽ em yêu rồi.

- Mày vẫn như ngày xưa. Nó chăm sóc, phục vụ thủ trưởng sao lại gọi là lăng xăng. Có thể mày không yêu nó, nhưng nó rất yêu mày. Khi mày đi rồi nó cứ ngẩn ngơ. Tao phải lựa gửi nó đi học lớp sĩ quan chính trị. Giờ nó trưởng thành, nhưng vẫn giữ tình nghĩa thầy trò. Còn mày tốt cả chứ?

- Em có một gia đình đầm ấm, nhưng tình yêu thì lỡ dở.

- Lỡ dở thế nào. Nó phản bội mày ư?

- Không, chỉ tại ông trời éo le. Chúng em yêu nhau từ năm học thứ ba đến năm cuối cùng. Một hôm em đưa anh ấy về thăm quê. Hai đứa trèo lên rừng thông Côn Sơn tìm đến phiến đá rộng bên bờ suối, người xưa gọi là Thạch Bàn, nơi truyền rằng Nguyễn Trãi thường ngâm thơ, đọc sách. Anh ấy nằm lăn trên đá, dang rộng chân tay, vui thích nói: "Đây là trứng chim Phượng hoàng, anh là chú Phượng hoàng con vừa nở ra". Em ngồi xa tủm tỉm cười. Bỗng một cô gái từ dưới lòng suối đi lên, tay cầm cái liềm, giọng khẩn khoản: "Anh gì ơi, em nhờ anh nâng hộ gánh ràng lên vai. Nó nặng quá". Anh ấy sốt sắng đi theo cô gái và ở lại dưới lòng suối khá lâu. Cô gái nói khẩn khoản như thế, nhưng mắt cô ta cứ lúng liếng và má thì hồng rực. Tệ hại hơn, suốt đường về anh ấy cứ tấm tắc khen: "Cô bé khoẻ thật, gánh ràng nặng đến mức anh không sao nhấc nổi". Em bực quá, không kìm nén được, bèn xẵng giọng: "Anh đừng giả vờ nữa, ràng ràng là thứ cây nhẹ nhất. Dù bó to bằng cót thóc thì vẫn nhấc bổng nhẹ nhàng. Anh thích ở đấy với cô ta thì cứ việc, sao phải bịa chuyện làm gì". Anh ấy khăng khăng nói điều ấy là sự thật. Cuộc cãi vã kéo dài đến lúc về nhà. Nghe chuyện mẹ em bảo: "Anh chị không biết, cô ấy bó củi bên trong, ràng ràng chỉ phủ ngoài thôi, vì kiểm lâm cấm chặt cây mà. Đó là những người bên kia sông, họ chở thuyền sang lấy củi". Em bớt giận nhưng muốn chọc tức anh ta. Về trường em viết mấy dòng, cho vào phong bì cẩn thận: "Xưa ở Côn Sơn, rừng trúc mọc dày/ Cho tiếng sáo nâng vần thơ vi vút/ Nay ở Côn Sơn thông xanh bát ngát/ Cho con người biết sống thanh cao/ Đến Côn Sơn chẳng thấy thông reo/ Chẳng thấy lá rừng phơi phới/ Chỉ thấy một bông lau chấp chới/ Sao dám ví mình nở ra từ trứng Phượng hoàng?...".

Sau một tiết học, anh ta hừng hực từ trên lớp chạy về, gần như quẳng vào bàn em một tờ giấy khổ rộng, có mấy dòng đối đáp: "Người Côn Sơn thích sống thanh cao/ Như trúc, như thông nối đời bát ngát/ Ngọn gió nào qua cũng rung tiếng nhạc/ Nên ngỡ cuộc đời cũng giống trong mơ / Trứng -Đá nở Con-Người-Đá là ta/ Trái tim đá làm sao cảm nhận/ Thì xứng với lau kia bạc phơ tóc hận/ Tạo dáng tầm thường cho thông đứng thanh cao".

Thế là hai đứa giận nhau. Rồi khóa học kết thúc, anh ấy ra trường đi đâu, về đâu, không hề nói với em một lời. Em cũng chẳng hỏi một câu. Tuy nhiên em biết rõ anh ấy về tỉnh bạn, nhưng coi như không biết. Sau đó em nhanh chóng xây dựng gia đình, vì tuổi cũng đã nhiều và vì không muốn anh ấy thương hại khi em chờ đợi đơn côi. Trước khi lấy chồng, em đã viết mấy câu tự an ủi mình, định gửi cho anh ấy khi nào cần thiết: "Đã là thông tất phải thanh cao/ Chẳng cần đến một bông lau tạo dáng/ Dù chẳng bao giờ phượng hoàng dừng cánh/ Thì một mình thông hát với trời xanh". Oái oăm thay khi em vừa có đứa con đầu lòng thì anh ấy tìm về. Lúc ấy chỉ còn biết nhìn nhau mà khóc. Khóc trong giận dữ, khóc trong tiếc nuối.

Thủ trưởng nghe xong trút một hơi thở dài và thốt lên:

- Ôi cây thông nhỏ của tôi, hóa ra cả trong tình yêu mày cũng ngang ngạnh và kiêu kỳ thế, thảo nào mày khổ.

*

Chủ nhật, Vân ngủ dậy vừa kịp rửa mặt chải đầu, đã nghe tiếng còi xe bim bim ngoài cửa. Thì ra Phương cho xe xuống đón mẹ con Vân, theo lời hẹn hôm trước. Trong xe không có Phương mà là thủ trưởng.

Khi ôtô về đến nhà thủ trưởng, Phương đã chờ sẵn ở đó. Bữa cơm thân mật đã sẵn sàng.

- Hôm nay sếp Phương cởi comlê, mặc áo đầu bếp chứ. Có làm món nộm với sốt vang nữa không?

- Chịu! Chịu! Bây giờ thì mình chịu hẳn. Với lại mình mà làm thì chị em các nhà hàng họ kiện chết. Mình chỉ việc kê ra giấy những thứ cần dùng. Họ đã mang đến đầy đủ?.

- A này Phương, mình vừa xuống trường của Vân, xem ra trường lớp và chỗ ăn ở của giáo viên còn lùi xùi lắm. Khi nào họp thường vụ?, cậu phải quan tâm đặc biệt đến trường này.

Phương để vội bát xuống như sợ không nói ngay thủ trưởng sẽ hiểu lầm:

- Thủ trưởng ạ, phần trường lớp, không chỉ lãnh đạo các cấp mà toàn xã hội phải quan tâm. Riêng em muốn quan tâm đến chiến sĩ gái của thủ trưởng. Em đã cho kiểm tra xem xét rồi. Hóa ra vị ấy vẫn giữ cái tính ngang ngạnh như ngày xưa, cho đến bây giờ vị ấy vẫn còn đang tiếp tục phấn đấu đấy ạ.

Thủ trưởng thốt lên, vẻ sửng sốt lắm:

- Thật không Vân?

- Dạ thật ạ. Nhưng có gì mà thủ trưởng xúc động thế.

Phương nói tiếp:

- Lãnh đạo nhà trường phản ánh rằng vị ấy tuy là giáo viên dạy giỏi nhiều năm, nhưng hay làm trái ý lãnh đạo, nhiều khi còn phản đối quyết liệt thành ra họ rất ngại và không có hướng phát triển gì. Ngày xưa em với thủ trưởng yêu quý vị ấy thế mà còn không chịu được, huống hồ bây giờ người khác.

Thủ trưởng lại buông một tiếng thở dài và chép miệng:

- Ôi! Cây thông nhỏ tội nghiệp! Giá mi sống mềm mại đi chút nữa có hơn không.

Được thể, Phương cao giọng:

- Tớ biết đến giờ cậu cũng không ưa tính tớ, nhưng với tư cách đồng đội cũ, tớ nói thật, từ nay bỏ cái tính ương ương ấy đi. Nhà trường họ làm gì mặc họ. Sai họ phải chịu. Mình là nhân viên cứ chấp hành, việc gì phải ý kiến này nọ.

- Nói như anh thì từ nay Vân này có mắt như mù, có tai như điếc phải không? Em không thể làm ngơ khi chỉ vì mâu thuẫn cá nhân mà buộc một giáo viên giỏi xuống giữ thư viện, điều giáo viên có chuyên môn cao xuống dạy lớp thường để người thân vào dạy lớp chọn. Còn ép cả giáo viên ưu tú về hưu sớm để tuyển những người có nhiều tiền. Phản đối những việc làm ấy sao lại gọi là ương bướng.

Phương buột miệng:

- Nhưng bà có được gì không?

- À, tất nhiên là được nếm nhiều thử thách. Sếp Phương đừng có tự ái đấy nhé! Rất cảm ơn những lời chỉ bảo chân thành, nhưng tiếp thu hơi bị khó đấy. Dẫu chưa trở thành người như thủ trưởng và Phương mong muốn, điều đó là đáng tiếc cho tôi. Song tôi không ân hận vì những việc đã làm. Tôi có niềm tự hào của riêng mình, đó là tính trung thực, thẳng thắn không bị bào mòn trong bất cứ hoàn cảnh nào. Tự hào hơn, hàng ngàn học sinh của tôi đã mang theo phẩm chất ấy ra trường, sẽ có ích nhiều cho đất nước.

Thủ trưởng gần như choàng tỉnh:

- Ồ, giáo viên văn có khác, nói hay lắm. Hơn hẳn cô văn thư ngày nào. Phương, chúng mình nâng cốc, chúc mừng một nhà giáo tâm huyết, chúc cho cây thông nhỏ của chúng ta mãi mãi xanh tươi.

Phương có vẻ trầm tư. Có lẽ anh không thích những cây thông chỉ toàn lá nhọn như kim, mặc dù chúng quanh năm xanh mướt. Dường như hiểu rõ tâm trạng Phương, Vân chủ động thay đổi chủ đề:

- Này sếp Phương! Ngày xưa anh nói sẽ báo cáo tổ chức chuyện chúng mình, sao chẳng thấy? Đáng lẽ cứ mạnh dạn báo cáo thì bây giờ mình được làm sếp phu nhân rồi, mình sẽ chẳng ngang ngạnh gì đâu.

Vân nói rồi cười rất tươi, dường như muốn khỏa lấp những ưu tư trong lòng người đồng đội năm xưa.

- Thôi đừng giễu tớ. Cậu kén người cao siêu, còn tớ người trần mắt thịt nên cậu xem thường.

Thủ trưởng ngả người trên ghế, lim dim nhìn hai chiến sĩ của mình. Tiếng ông nho nhỏ như vọng đến từ mãi nơi xa:

- Phương này! Hãy tưởng tượng tất cả mọi người đều nhắm mắt làm ngơ trước những điều sai trái thì xã hội sẽ ra sao. Cậu ngẫm kỹ mà xem...

Nói rồi ông đứng lên kéo nhẹ lá rèm, khung cửa hiện ra. Nắng trưa đang tròn bóng. Căn phòng bừng sáng như vừa được tân trang.

Đỗ Thị Hiền Hòa (VNCA)

Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
 

  Kí hiệu: : trang cá nhân :chủ để đã đăng  : gởi thư  : thay đổi bài  :ý kiến