|
sontunghn
member
ID 82981
08/22/2016
|
Cái đêm hôm ấy... đêm ǵ?(ST)
Truyện ngắn Cái đêm hôm ấy ...đêm ǵ của Phùng Gia Lộc từ những năm 80 của thế kỷ trước từng gây xúc động cho nhiều người .
Dư luận hiện nay lại bức xúc với việc thu phí người dân nghèo đang xảy ra cũng tại tỉnh Thanh và một số nơi khác .Mời các bạn đọc lại truyện ngắn trên .
CÁI ĐÊM HÔM ẤY ...ĐÊM G̀?
Cuối năm 1983, tôi được ở nhà chờ quyết định về nghỉ chế độ. Chiều chủ nhật, thằng Học con tôi rủ rỉ nói:
- Con bắt được bác Quang ăn bánh cuốn ở hàng anh Minh. Bác đi thồ sắn ở chợ Phúc Địa về. Bác cho mấy bó nhưng con không lấy. Bác dặn con về đừng nói với bố mẹ là đă gặp bác. Nói, hôm nào sang bác đánh chết.
- Hừ! Lại thế nữa...
Tôi buột miệng bảo với con thế, rồi thừ ra. Bạn bè anh em cùng một pḥng với nhau mà đi qua không vào. Có điều ǵ nhỉ?
Sáng thứ hai tôi sang cơ quan ứng mấy cân gạo và định bụng sẽ gặp, trút sấm sét lên đầu anh ấy. Nghe tôi trách, Lê Trung Quang, trưởng pḥng tổ chức Ủy ban huyện Thọ Xuân, cười hà hà làm lành thật đôn hậu, dễ yêu:
- Giá có một ḿnh th́ tôi vào. Đằng này những bốn binh, khao được, anh cũng liệt. Vả lại, bốn cái xe nặng è, sợ tối.
Là trưởng pḥng tổ chức ủy ban huyện, anh cũng để gia đ́nh vợ con đói thiếu. Ra anh c̣n kém cỏi hơn cả tôi, một kẻ chân chim trần trụi, một tay sắp trở thành "phó thường dân". "Nhà ḿnh cũng bí. Nộp sản đi rồi, lúa đă cạn. Khó mà ăn thấu tết được". Quang lắc đầu bảo thế.
Anh gạn tôi:
- Ông ở đây với tôi đêm nay cho vui. Tôi buồn quá.
Tôi chỉ vào mấy cân gạo đă bó buộc sau xe, bảo anh Quang:
- Phải mang "hàng chiến lược" này về chứ.
Nếu nghe lời Lê Quang Trung nằm lại với anh một đêm, th́ tôi đă không thể nào h́nh dung nổi ở Phú Yên xă tôi Cái đêm hôm ấy là đêm ǵ...
Có cái "các" quá giang của Lê Trung Quang cho mượn, tôi không phải mất ba đồng tiền đ̣. Qua sông Chu gió vù vù bên tai, tôi phải kéo vành mũ len, trùm thấp cho đỡ run. Tôi về đến nhà, trời đă sẩm tối, con mực xông ra í a í ẳng vờn chân lên hông. Vợ tôi bế thằng Văn ngủ kh́ trong ḷng, ngồi bên bếp than vỏ cao su um khói. Bên cạnh, thằng cu Thức bốn tuổi đang liến láu. C̣n Học - thằng con nhớn đang học bài ở nhà trên.
Thấy tôi về thằng Thức reo lên:
- A bố! Bố về là bố về! Có chi không bố?
- Có cái rét cóng đây này!
Tôi nói rồi dắt xe vào nhà, mở túi gạo, vác xuống bếp khoe:
- Ứng được năm cân gạo.
Bà cụ thân sinh ra tôi mệt đă lâu, thấy tôi về, cũng gượng chống gậy xuống bếp sưởi. Cụ bảo:
- Mẹ Học đi nấu cơm cho bố va ăn!
Tôi hỏi:
- Nhà ăn rồi hả mẹ?
Cái thằng Thức đến là hở miệng, cấm có giấu nó được tí ǵ. Nó nói:
- Chỉ nấu cơm cho bà với em thôi! Mẹ với anh Học, với con ăn cháo rau má rồi. Bữa nay mẹ luộc rơ nhiều rau cải.
Tôi thấy cay sè trong mắt.
- Thế th́ nấu thêm vào. Hết th́ tao đi bới đất, nhặt cỏ, van ông vái bà. Làm con người mà miếng cơm chín vào bụng vẫn không đủ th́ sống thế nào?
Vợ tôi định căi câu ǵ đó, nhưng lại thôi, vội trao thằng Văn cho bà rồi lại mở túi gạo đi vo. Bà cụ nói:
- Rau cải ế nhăn! Đói, chả mấy người mua. Hôm nay mẹ va không đong được gạo. May lấy được đấy, không th́ mai gác con lên...
Ngoài cửa gió ào ào, tiếng chó sủa ổng oảng ở đầu ngơ. Có tiếng ai hỏi mua rau cải nhà tôi. Cô Hoa vợ chú Được. Hoa cũng người họ Phùng, gọi tôi bằng bác. Chồng cô ấy là đội trưởng đội sản xuất cũ, nay vừa được rút lên làm trưởng ban định mức, rồi phó chủ nhiệm. Cô vào bếp vừa nói, vừa run:
- Sao năm nay rét sớm thế này? Bác bán cho cháu mấy bó rau cải xào.
Vợ tôi bắc nồi cơm lên bếp, mấy bà cháu phải dồn chỗ cho hai người đàn bà tê cóng này ngồi cạnh bếp hơ tay, ngó chẳng khác những viên đạn bị nén trong cái băng ḷ xo tṛn. Tuy gần bằng tuổi vợ tôi, nhưng là hàng cháu họ, nên Hoa vẫn bác bác, cháu cháu ngon ơ.
- Bác có ngan, gà ǵ để cho cháu vài cân. Giá mấy cũng được, cháu không quản.
- C̣n có vài ba con, phải để hôm sau bà...
Tôi lừ mắt chặn lại câu nói hớ, khiến vợ tôi im bặt. Chả là v́ mẹ đẻ ra tôi yếu lắm rồi. Cụ đă bảy mươi lăm tuổi, lại phù nề mặt mũi vàng ủng như quả thị rụng. Ai cũng bảo khó qua cái đầu mùa Đông này. V́ vậy gia đ́nh tôi đă lo chuẩn bị ngầm, pḥng sau khi cụ về cơi. Cái ǵ vợ tôi cũng bảo dành để hôm sau bà... thành quen miệng. Cau cũng phơi kỹ bỏ be để hôm sau, thậm chí bọt bẹt được đồng rau nào cũng dồn mua ván đóng sẵn áo quan để hôm sau... Ấy nhưng nói đến cái chết, cụ lại giận và làm nau: Bay trông tao chết à? Tao phải sống để nh́n con cháu được đến lúc sung sướng chứ. Khổ măi rồi.
Tôi hỏi Hoa để lấp láp câu hớ rồi cho bà cụ khỏi giận:
- Mua đồ nhậu làm ǵ tối thế này?
- À... mua cho mấy thằng về đội ta thu sản, khuya các hắn đớp. Đội và quản trị thuê khoán cháu nấu.
V́ có chồng ở ban quản trị, cô ấy cũng là loại biết nhiều chuyện "bí mật nội bộ". Hoa th́ tḥ cho vợ tôi biết đêm nay là đêm "đồng khởi" thu sản, tổng vét cả xă. Họ sẽ đổi chéo, công an và dân quân đội này về đội kia, vét bằng hết. V́ đội 12 này là nặng gánh nhất, nên họ sẽ điều về đây những tay cứng cựa. Hoa khuyên:
- Bác có thiếu sản, th́ liệu mà xoay đi
- Thế th́ tao đét bán rau cho mi nữa.
Vợ tôi toan từ chối, nhưng Hoa nài măi và có tôi nói vào nên chị chàng mới chịu nghe. Hoa cầm đèn ra vườn soi cho vợ tôi hái. Cô ấy cầm rau, rồi c̣n đi các nhà bên cạnh hỏi mua gà. Cơm cạn, tôi vần cạnh bếp. V́ không phải ghế độn khoai độn sắn ǵ nên chín rất mau. Thấy chỉ nấu ḿnh cơm tôi, ḷng tôi lại buồn nổi gai. Vợ tôi bế thằng út vào lót cho nó ngủ trong buồng, rồi lấy cho tôi cái bát, đôi đũa. Cuộc chào mời đùn đẩy, nhường nhịn nhau rơ bực.
Tôi lùa hai bát cơm với nước dưa chua, rồi bỏ đấy. Bà cụ nài, rồi tôi dỗ thằng Thức cũng lắc đầu không dám ăn chỗ cơm c̣n lại. Hắn sợ mẹ. Nhà này, mẹ chúng nó có quyền uy tối thượng. Biết vậy, nhưng tôi cũng sắp trở thành kẻ sống nhờ...
Ngồi ở bếp, tôi hỏi vợ:
- Nhà ḿnh c̣n thiếu của hợp tác xă bao nhiêu thóc nữa em?
Cô ấy không trả lời tôi mà nói rất vô lễ:
- Có biết thế này, đái ṭe ṭe vào, chứ tội ǵ lôi về. Cha đời! Bữa trước th́ tuyên bố vớt được nấy ăn nấy, người ta mới hụp lặn xuống nước lụt mà khở (gở) từng bông lúa. Nay lại giở tṛ giảm tỷ lệ!
Tôi vỗ về:
- Thôi! Lụt th́ lụt cả làng, em ạ! Em nói xem, so với tổng sản phải nộp, nhà ta thiếu bao nhiêu?
- Một tạ mười hai cân, em đă tŕnh bày với anh Nhà đội trưởng rồi. Thực tế ṃ được hạt nào đă ăn hết hạt nấy. Mấy lâu nay bán được đồng rau nào mua ăn, không bán được th́ nhịn. Đă nói khất rồi. Không cho khất, th́ nhà đấy có dỡ được, đến mà dỡ.
- Phải mềm mỏng, em ạ! Khéo bán khéo mua thua người khéo nói! Gia đ́nh ḿnh, con cái ḿnh c̣n ăn đời ở kiếp nơi đây.
Vợ tôi rền rĩ như sắp khóc:
- Chả nhẽ kiếm liều thuốc chuột, cho vào nồi cháo, ăn hết cả nhà cho sướng cái đời...
Ngồi sưởi ở bếp rất lâu, vỏ cao su cháy tàn, đă vạc hai ba đống than, mà chẳng ai muốn nói với ai câu nào nữa. Bà cụ ngồi lâu, mỏi và chán chuyện bỏ đi nằm. Thằng Học làm toán xong, lấy cho bà nồi than, rồi cũng rúc xuống bếp. Hắn đi bốc rơm lót ổ ngay cạnh bếp, lấy ván chắn rồi trải chiếu, ôm chăn ra nằm.
- Ngủ đây mà ấm, bố ạ!
Trong giường thằng Út Văn khóc í óe. Hắn lại đái lạnh đít rồi. Mẹ nó vào quả không sai. Nó được ôm ra bếp sưởi, nằm gọn trong ḷng mẹ. Gần một tuổi mà nó c̣n bắt nhá cơm bón và bú th́ hơn con bê non. Lại nhai ṭm tọp thế đó! Tôi đùa với con để nó cười sằng sặc cho dịu cơn lo buồn.
Gần mười hai giờ khuya, cả nhà đi nằm. Tôi ngủ với hai thằng oắt trong ổ rơm dưới bếp.
Có điều ǵ đó bồn chồn và nơm nớp...
Bỗng tiếng kẻng gơ giục giă liên hồi. Kẻng khắp xă: từ đội 1 đến đội 15, như một sự bùng nổ dây chuyền. Tiếng loa phóng thanh mở hết cỡ đọc bản tin, kế hoạch huy động lương thực của tỉnh và chỉ thị của tỉnh ủy về công tác lương thực.
Hoàng Văn Nhân, đội trưởng đội 12, đọc trên loa danh sách những nhà thiếu thóc chưa giao nộp cho hợp tác xă. Đèn đóm soi rừng rực ở các ngă đường. Chó sủa ơi là chó sủa. Cũng cái loa phóng thanh ấy, có tiếng ông chủ tịch xă gọi cán bộ về đội 12 hội ư.
Ông trưởng công an xă Nguyễn Đ́nh Định gào rát cổ trên loa, giọng giật giội gọi lực lượng dân quân, công an tăng cường về chi viện cho đội 12, tạo đà cho đội hoàn thành chỉ tiêu huy động. Tôi rùng ḿnh nghĩ đội tôi là đội trọng điểm, nên cán bộ xă, hợp tác xă, vón cục cả về đây. Họ sẽ gơ cho ra chục tấn thóc c̣n tồn sổ.
Gần một giờ sáng, công an, dân quân đă ập đến các nhà nợ thóc. Tiếng chó sủa vang, tiếng lợn kêu èng ẹch như bị chọc tiết ở các nhà gần quanh, làm thằng Út Văn khóc thét lên, ôm riết lấy mẹ. Thằng Thức cũng im thin thít, nằm co trong ḷng tôi không dám cựa. Bên nhà ông Ái, láng giềng cách vườn nhà tôi một hàng rào, công an và dân quân đang lùng sục. Tiếng ông bà Ái kêu xin và tiếng quát lác, tôi nghe rơ mồn một.
- Cứ bắt lấy cái xe đạp! Phích, xô, bắt ráo!
Ở cổng nhà tôi đă có bước chân ŕnh rịch, con chó mực đang có chửa bị quất, kêu ử ử.
Cạch cạch cạch.
- Chị c̣ Lộc, mở cửa ra!
Tiếng thằng bé trong buồng khóc thét. Thằng Thức đang ôm tôi, nghe em khóc cũng ̣a khóc toáng lên. Thằng Học mười hai tuổi đă học lớp tám rồi, mà cũng níu lưng tôi run bắn. Nghe tiếng quát lần thứ hai, từ nhà bếp, tôi chạy lên. Một luồng đèn pin soi giữa mặt làm tôi lóa mắt, phải lấy tay che.
- Có chuyện ǵ đấy, các bạn trẻ ơi?
- Thu thóc, thu thóc chứ c̣n ǵ, ông đừng hỏi vờ.
Vợ tôi đă mở toang cửa, tay ôm thằng bé ngất lịm. Một anh, hai anh... bốn anh bạn trẻ ùa vào nhà. Anh đi đầu cao to, tóc cắt tăng gô, mặc áo bông thùng th́nh, soi đèn pin rồi đánh diêm châm cái đèn hoa kỳ ở bàn thờ. Có lẽ Tâm "hộ pháp" là người này. Phải, tôi đă thấy anh ta đứng chân hộ vệ giữa, trong một cuộc đá bóng với xă khác. Tay anh cầm cái chọng sắt cỡ ngón tay cái. Vợ tôi mời họ ngồi ghế. Bà cụ đang ốm ở giường bên cũng cố ngóc dậy, run rẩy chào.
Theo danh sách đội báo, chị c̣n thiếu hơn tạ thóc. Yêu cầu chị đem nộp ngay!
Bà cụ tôi đáp thay con dâu:
- Các bác các anh ơi! Có c̣n cái ǵ mà nộp. Các anh và các bác không thấy đàn con hắn đói xanh đói trong đi à? Các bác không thấy tôi cũng phát phù phát nề, vàng cây úa lá đây à?
- Chúng tôi không hỏi mụ nghe chưa?
Cả bốn người cùng soi đèn pin khắp nhà trong, nhà ngoài, dưới bếp, bên chái. Hai người tuông soi cả trong vườn rau. Vợ tôi mếu máo:
- Làm ǵ có lúa để ngoài ấy. Các anh xéo nát cả rau.
Tôi chạy ra trụ sở đội, định t́m cán bộ tŕnh bày. Chủ tịch Phê, bạn dạy học với tôi ngày trước, đi bộ đội về giải nghệ, vào cấp ủy, đang đứng đấy. Thấy thế tôi mừng quưnh. Lại thấy cả Phùng Gia Miện anh họ tôi, làm bí thư đảng ủy cũng có mặt, tôi càng yên trí. Nhưng thấy tôi họ quay đi lảng tránh.
Anh Miện bảo nhỏ tôi:
- Chú về động viên gia đ́nh thanh toán bằng đủ, nhà ḿnh là cán bộ. Không có thóc th́ nộp bằng tiền. Lănh đạo đă nhất trí cho nộp cả bằng tiền rồi đó.
Tôi đang định nói: "Đă không có thóc th́ làm cóc ǵ có tiền", nhưng anh họ tôi đă dịu giọng:
- Ở đội trên, hắn bắt cả anh Thiện, anh ruột tôi, mà tôi cũng phải điếc đi... "Mất mùa màng, lợi ích thứ ba của người lao động phải hy sinh cho lợi ích của nhà nước". Đồng chí bí thư tỉnh ủy đă chỉ thị thế, chú biết rồi đó.
Lúc ấy ở trụ sở, công an, dân quân đă khuân về nào xe đạp, bàn ghế, tủ, chum vại, thùng tôn, lợn gà... để ngổn ngang ra tận ngơ. Tên chủ nhà thiếu thóc đề chữ bằng phấn trắng vào các đồ vật: Ông Ất, ông Do Khả, ông Hưng, ông Hồng, ông Khính (mẹ đẻ cô Hoa, mẹ vợ chú Được phó chủ nhiệm)... Mấy con ḅ bị bắt cột gần đó sợ đèn, sợ đám đông cứ lồng lên, chực bút mũi. Chúng xoay ṿng quanh, mgửa lên mặt kêu "hấp bồ", "hấp bồ"...
Tôi loạng choạng đi về nhà, thấy người ta đang c̣n soi đèn t́m rất kỹ. Tôi nói:
- Các người anh em soi t́m ǵ cho mất công. Nhà tôi xin khất đến mai, t́m cái bán chác, nộp tiền bằng đủ.
Anh đầu tốp nháy nháy mắt ra hiệu.
- Đêm nay là đêm nay! Mai chúng tôi mất thưởng ai chịu cho?
- Bắt cái xe đạp ni, bay!
Hai ba anh chạy lại. Tôi từ tốn ngăn họ:
- Các đàn anh ơi! Tôi không làm ruộng sản mà. Đây là xe đạp nhà nước cấp cho tôi để tôi đi công tác. Các vị bắt cái này không được đâu.
- Nếu chúng tôi cứ bắt th́ sao?
Tôi loáng nghĩ được một mẹo. Rút cái "thẻ hội viên Hội văn nghệ tỉnh" ra, tôi nói:
- Tôi phản đối! Tôi là "nhà báo"! Tôi sẽ kiện lên tận ông Đồng.
Nước cờ của tôi không ngờ lại có hiệu quả. Họ im lặng. Hẳn họ đă biết tên tôi dưới những bài đăng nào chăng.
Chợt vị "hộ pháp" nh́n chằm chằm vào cỗ quan tài để dưới gầm bàn thờ, rồi đi lại, vừa gơ vừa hỏi:
- Cái ǵ trong này, chị Lộc?
Im lặng...
- Cái ǵ trong này, chị nói mau?
Vợ tôi ấp úng. Tôi muốn tắc thở.
- Có cái ǵ đâu...
Mấy vị hăm hở lại, đạp lật nghiêng một cái. Nắp văn thiên bung ra, lúa chảy rào rào. Cả toán reo lên như một hiệp đào vàng trúng vỉa:
- A! Lúa! A lúa! Lúa! Anh em ơi. Ghê thật! Thế mà giả nghèo giả khổ.
Mẹ tôi chống gậy vái dài:
- Van các anh! Cắn rơm cắn cỏ tôi lạy các anh! Lúa của tôi. Đó là tạ lúa hai đứa con gái hắn mua góp lại cho, để hôm sau tôi chết, bà con thương mà chạy đến để ăn lưng cơm sốt.
Thực ra là của hai bà chị trong đó mỗi người có mười cân thôi. Ba mươi chín cân tiêu chuẩn hai tháng vừa qua tôi lấy về, c̣n lại là hơn bốn mươi cân, vợ tôi đong để dành "hôm sau" cho bà.
Bà cụ nói như rên rẩm:
- Đă bảo xay phứa đi cho con nó ăn không nghe. Cứ bóp mồm bóp miệng, để dành làm chi. Sống chả thấy đâu nữa là!
Một tay râu tóc lồm xồm hỏi:
- Chị có gánh đi hay không th́ bảo?
Một tay khác tôi hơi quen mặt, đến trước vợ tôi lạy lia lịa:
- Thôi em xin bà chị. Em đi làm ở đây thế này, nhưng lại có bọn khác đến chỗ em làm ác y hệt. Nhà em cũng thiếu mà. Chị không gánh, để cánh này bê cả ḥm ra, chị phải chịu hai chục công là ít, chưa nói phạt tiền.
Họ xúm vào khiêng bàn thờ ra, để lôi ḥm lúa. Bất đồ hai thằng Học và Thức từ bếp tuôn lên, ôm lấy tay chân chư vị, van rối rít.
- Cháu van các chú! Các chú đừng lấy lúa này đi. Lâu nay các cháu phải nhịn để dành bữa sau cúng cỗ bà, làm ma bà!
- Buông ra đi! Ô hay, đồ con nít!
Bà cụ loạng choạng đi lại, giơ gậy cản:
- Các ông không thương trẻ, th́ các ông thương lấy thân già, để lấy phúc đức cho con cháu.
V́ họ đá vấp gậy, lại yếu như con căng cắc lột, bà cụ ngă chỏng queo như chiếc ghế đổ.
- Ối Đảng ôi là Đảng ôi! Chính phủ ôi... Trông xuống mà coi...
Tôi xốc mẹ lên giường, bịt mồm cụ lại:
- Mẹ! Mẹ không được la như thế! Đây không phải Đảng! Đảng ta không làm thế. Đảng không chủ trương thế này!
Tôi nói vậy và ngoặp hai hàm răng vào cổ tay ḿnh để ḱm giữ cái ǵ cứ chực tung ra. Hai vợ chồng xúc hết lúa ra thúng b́. Dặn thằng Học trông em, ngó bà, tôi cùng vợ h́ hục gánh thóc ra trụ sở nộp...
Đoạn cuối này tôi dành cho anh Quang.
Lê Trung Quang ơi! Anh có thể giấu cái bi kịch của gia đ́nh anh, nhưng tôi không c̣n có thể che giấu nỗi đau của nhân dân bất hạnh. Dù sự tiết lộ này có làm mất cái chức huyện ủy viên của anh, th́ tôi cũng thấy cứ phải nói ra.
Chuyện thật của nhà anh đây: lúa vay ăn c̣n nợ bảy tạ, con Lâm, thằng Sơn phải đi ṃ hến từng bữa, chị ấy nấu bánh đúc đi các làng đổi lúa. Anh mà nói ra, người ta cho là anh bêu riếu. Việc thật ở nhà tôi đêm 26 tháng 11 năm 1983, người ngoài cuộc hẳn cho là ḿnh bịa. Cho đến nay, mỗi khi nghĩ đến, tôi cứ thảng thốt hỏi ḿnh: "Cái đêm hôm ấy... đêm ǵ?".
PHÙNG GIA LỘC - Cuối năm 1987
Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
|
 |
|
sontunghn
member
REF: 711094
08/26/2016
|
Mùa "đóng góp" hăi hùng ở Thanh Hoá: Cán bộ làng xă xông vào nhà tịch thu cả giường ngủ
Ở làng Thành Liên nhà chị Toàn nghèo rớt mùng tơi. Túng bấn, không xoay nổi tiền đóng góp, gia đ́nh chị Toàn đă bị cán bộ làng, xă tịch thu mất chiếc giường.
Phản xạ của những người… bé họng
Dù nỗi lo cơm ăn, áo mặc vẫn hiển hiện ngay cả trong giấc ngủ chập chờn nhưng cứ đến mùa đóng góp, nhiều gia đ́nh ở những địa phương chúng tôi thực tế vẫn cố xoay để đủ để đóng quỹ, phí cho thôn, xă.
Họ bảo, đến giờ, việc đóng góp như một phản xạ tự nhiên, như một trách nhiệm không thể nào rũ bỏ.
Đương nhiên, để những người dân thấp cổ bé họng có được "thói quen" này, chính quyền sở tại đă dùng đủ mọi chiêu thức để ép dân đóng cho kỳ được. Ban đầu là vận động, sau th́ dọa nạt, bắt chẹt, thậm chí c̣n… tịch thu cả tài sản.
Ở làng Thành Liên (xă Trường Sơn, Nông Cống, Thanh Hóa), chính quyền làng, xă cũng áp dụng chiêu thức chỉ thấy trong thời phong kiến này.
Và, đến giờ, h́nh ảnh cả đám công bộc túm vào tháo dỡ rồi mang đi chiếc giường cũ kỹ, tài sản đáng giá duy nhất của một hộ nghèo vẫn c̣n ám ảnh những người dân trong làng.
Chính v́ nỗi sợ hăi ấy mà làng xă muốn thu khoản đóng góp ǵ, bao nhiêu tiền, người dân đều răm rắp… vâng lời.
44-1471020847308
Làm ruộng chỉ đủ tiền đóng góp cho làng, xă, chị Toàn phải làm thêm nghề phụ để có tiền trang trải cuộc sống.
Nhà chị Nguyễn Thị Toàn nằm ở giữa làng Thành Liên, cách nhà trưởng làng Nguyễn Sỹ Thành không xa. Khi chúng tôi đến, dù đă quá trưa nhưng chị Toàn cùng hai con mới bắt đầu dùng bữa.
Sai con gái cất vội mâm cơm chỉ có bát canh và con cá bé xíu, chị Toàn bảo, nhà chị ngày nào ngày nào cũng ăn bữa trưa khi trời đă về chiều. "Tôi phải xuống măi Tĩnh Gia bán nón nên ngày nào cũng về muộn", chị Toàn thật thà.
Chị Toàn có nghề làm nón lá. Khi nông nhàn, làm được đến đâu là chị tự tay đi bán. "Ḿnh tự bán th́ c̣n kiếm được đồng vào đồng ra chứ giao cho người ta th́ chẳng được bao nhiêu", chị Toàn chia sẻ.
Như nhiều gia đ́nh ở làng, nhà chị Toàn cũng chẳng có mấy vật dụng đáng giá. Nhà có một chiếc quạt cây lọc cọc, khách đến đông nên chẳng biết xoay chiều nào để đuổi đi cái nóng.
"Chồng tôi mất được hơn 3 năm rồi, ḿnh tôi nuôi hai đứa nhỏ ăn học cũng cực lắm các anh ạ!", chị Toàn tâm sự.
Tuy đổ mồ hôi sôi nước mắt để lo cái ăn cái mặc cho các con nhưng vài năm nay nhưng các khoản đóng góp cho làng, xă chị Toàn đều cố gắng xoay cho đủ và nếu cạn sức khất lại th́ cũng chỉ là phần nhỏ trên tổng các khoản thu.
Sở dĩ chỉ Toàn luôn tự giác hoàn thành trách nhiệm đóng góp của gia đ́nh là bởi chỉ cách đây vài mùa đóng góp, gia đ́nh chị đă phải trải qua một sự việc mà nói ra người ở nơi khác chẳng bao giờ tin là có thật.
Chuyện chỉ thấy ở thời… phong kiến
"Cả đời này tôi cũng chẳng thể nào quên được cái buổi chiều kinh hoàng ấy", chị Toàn chia sẻ.
"Ấy là buổi chiều giữa tháng 10 năm 2010, làng, xă tiến hành thu đợt đóng góp thứ hai trong năm", chị Toàn nhớ lại.
33-1471020847298
Nét mặt thất thần, chị Toàn kể lại chuyện kinh hăi mà gia đ́nh ḿnh từng hứng chịu.
Vụ ấy, gia đ́nh chị phải đóng tất cả các khoản là 800 ngh́n đồng. Chừng ấy tiền với gia đ́nh chị khi đó quá lớn. Thêm nữa, đứa con gái đầu cũng vừa vào năm học mới, dành dụm được bao nhiêu th́ chị cũng đă dồn hết cho việc đèn sách của con.
Nhà sạch bách tiền, chị Toàn tính bán nốt chỗ thóc c̣n lại để đóng cho làng nhưng chồng chị, anh Đậu Văn Tám không nghe. Anh bảo, bán hết thóc th́ hai vợ chồng và các con không c̣n ǵ để bỏ vào mồm.
"Bao nhiêu vụ ḿnh đều hoàn thành rồi, vụ này chậm một tí chắc họ cũng cảm thông thôi", anh Tám đă nói với vợ ḿnh như vậy.
Nghe chồng nói vậy nhưng chị Toàn vẫn thấy chưa yên. Ở làng chị biết, cái ǵ người ta có thể sẻ chia chứ tiền đóng góp th́… hơi bị khó!
Chính bởi nỗi hoang mang ấy mà đă có lần nhân lúc chồng vắng nhà, chị Toàn đă chực xúc thóc đem bán để lấy tiền đóng góp. Tuy nhiên, thóc chưa kịp qua cửa th́ anh Tám về. Hai vợ chồng giằng co, đánh nhau chí chóe.
Theo chính lời của trưởng làng Thành Liên, ông Nguyễn Sỹ Thành, lần ấy, giận vợ, anh Tám đă hất cả thúng thóc xuống giếng.
Không thể vay mượn được ở đâu, chồng lại không cho vét nốt chỗ thóc trong nhà đem bán, chị Toàn đành buông xuôi. "Tôi không biết làm sao cả, chỉ mong các bác ấy thương cho", chị Toàn nhớ lại.
Và rồi, niềm hi vọng nhỏ nhoi của người đàn bà có khuôn mặt khắc khổ ấy đă vỡ tan như bong bóng xà pḥng. Hết hạn đóng góp mà chưa thấy vợ chồng chị Toàn đem tiền ra nộp, cán bộ xă, làng đă kéo nhau t́m đến tận nhà.
"Họ đến đông lắm, cả trưởng làng, phó làng cùng các cán bộ ở làng. Có cả các anh công an xă nữa", chị Toàn kể lại.
Thấy đoàn cán bộ ai nấy mặt lạnh như băng bất ngờ xuất hiện ở nhà b́nh, chị Toàn run như cầy sấy.
"Hai vợ chồng tôi đă khóc lóc van xin mong họ thư thư cho ít bữa nhưng không được", chị Toàn kể lại với ánh mắt thất thần như thể mọi việc vừa diễn ra mới ngày hôm qua.
Ngày ấy, nhà chị Toàn chẳng có ǵ. Ngôi nhà cấp bốn xây đă lâu nhưng vẫn để gạch thô, chưa có tiền vào cát. "Đến đôi cánh cửa vợ chồng tôi cũng c̣n chả có tiền lắp nữa là", chị Toàn sụt sùi nói.
Hết động viên rồi dọa nạt mà vẫn thấy đôi vợ chồng "cứng đầu" chẳng chịu… xùy tiền, đoàn công tác đă quyết định "xuống tay".
Mấy người chạy bổ vào nhà xục xạo, tuy nhiên, chẳng có vật dụng ǵ đáng tịch thu.
"Không t́m được cái ǵ đáng giá, mấy người ấy chực quay ra th́ ông trưởng thôn lại lao vào. Ông ấy tháo chiếc giường mà vợ chồng cùng hai con của tôi đang nằm", chị Toàn nói giọng như chực khóc.
Chiếc giường ấy, theo lời chị Toàn là tài sản duy nhất mà vợ chồng chị sắm khi nên duyên chồng vợ.
"Thấy trưởng làng vào tháo giường, mấy anh đội mạnh (công an viên- PV) cũng lao vào. Tất cả xúm vào tháo tung chiếc giường nhà tôi ra rồi bó lại khiêng ra nhà văn hóa của làng.
Khi ấy tôi chỉ biết khóc nhưng van xin thế nào họ cũng chẳng động ḷng", chị Toàn nhớ lại.
Cuối năm, trời trở lạnh. Không c̣n giường nằm, đêm ấy, vợ chồng con cái chị Toàn ôm nhau co quắp nằm dưới đất.
22-1471020847285
Sau một thời gian "lưu lạc" ở nhà văn hóa của làng, chiếc giường lại trở về với mẹ con chị Toàn.
Nhà chưa có cửa, gió lùa đến tím thịt tím da. Thương nhất là đứa con thứ hai, khi ấy cháu mới vừa 5 tuổi. Trời lạnh, cháu cứ ngu ngơ hỏi, giường nhà ḿnh đâu, sao không nằm trên giường mà lại nằm dưới đất.
Anh Tám, chồng chị Toàn hay rượu. Từ bữa bị "phi đội mạnh" tịch thu mất chiếc giường, phẫn chí, anh uống nhiều hơn. Cứ say là anh buông lời chửi đổng.
Thương các con nằm đất rét mướt, giận cán bộ làng, xă vô t́nh, hơn tháng sau, nhờ mấy người mách nước, chị Toàn lên huyện để phản ánh chuyện khó tin nhưng có thật xảy đến với gia đ́nh ḿnh.
Một tuần sau ngày chị lên huyện, trưởng làng đă đến thông báo với gia đ́nh chị là lên xă để nhận lại chiếc giường. Tuy nhiên lúc này được thể anh Tám đă làm căng.
"Giường nhà tôi có chân nhưng nó không biết đi. Các ông bê đi th́ các ông phải bê về trả", anh Tám quả quyết.
Thấy thái độ của anh Tám vậy, biết là có thuyết phục cũng chẳng ăn thua, trưởng làng đành lủi thủi ra về.
Ít ngày sau, khi tết đă cận kề, trưởng làng lại đến vận động gia đ́nh chị Toàn ra nhận lại chiếc giường. Lần này trưởng làng bảo, vợ chồng chị cứ ra, đích thân trưởng làng sẽ phụ giúp chuyển về.
Nghĩ nếu cứ để người ta vứt lay lắt ở nhà văn hóa th́ chiếc giường hỏng mất, lại thêm việc năm hết tết đến không thể để nhà trống hoác trống huơ, chị Toàn đă động viên chồng nghe lời trưởng làng đi nhận lại.
Chiếc giường ấy bây giờ chị Toàn vẫn kê ở góc nhà và được sơn lại màu cánh gián bóng bẩy. Chiếc giường ấy vẫn là tài sản đáng kể nhất trong nhà.
Cán bộ tịch thu giường là do dân… tự nguyện!
Sau mấy chục ngày "lưu lạc", chiếc giường cưới của vợ chồng chị Toàn lại t́m về với chủ. Tuy nhiên, hạnh phúc của chị th́ đă không c̣n vẹn nguyên bởi vợ chồng âm dương cách biệt.
Sau chuyện kinh hăi trên, bởi thấy ở quê không ngóc đầu lên được, năm 2012, anh Tám quyết tâm vào Nam làm thuê những mong kiếm chút tiền để vợ con được mở mày mở mặt.
Anh Tám muốn vào B́nh Dương để làm thuê cho người ta. Thế nhưng, đến B́nh Định th́ hành tŕnh t́m kiếm vận may của anh vụt tắt. Bỏ lại vợ con, anh Tám ĺa đời sau cơn đau lạ.
Mất chồng, gánh nặng gia đ́nh buộc lên vai chị Toàn. Biết ḿnh phận mẹ góa con côi, chị Toàn chỉ biết cun cút làm ăn, chăm lo cho hai đứa nhỏ và đến vụ th́ gắng sức hoàn thành bổn phận đóng góp của ḿnh.
"Vụ vừa rồi, ba mẹ con tôi phải đóng hơn 2 triệu đồng. Làng, xă thu là tôi bán lúa đóng ngay, không chậm đâu", chị Toàn nói.
Chị Toàn bảo, nhà chị có 2 sào ruộng. Mỗi vụ thu về chừng 5 tạ lúa. Nếu tính theo thời giá bây giờ (thóc 6000 đồng/kg) th́ có bán sạch sẽ thóc cũng chỉ được 3 triệu đồng.
"Đóng cho làng xă hơn 2 triệu rồi, số c̣n lại mua giống má, phân gio c̣n chẳng đủ", nhẩm tính xong chị Toàn ngồi thừ mặt chán nản.
11-1471020847274
Trưởng làng Thành Liên, ông Nguyễn Sỹ Thành bảo, cán bộ đến thu chiếc giường là do chị Toàn... tự nguyện!
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Sỹ Thành có chuyện cán bộ làng, xă đến cưỡng chế chiếc giường của gia đ́nh chị Toàn nhằm gây sức ép để gia đ́nh chị Toàn nộp tiền đóng góp.
Tuy nhiên, ông Thành bảo, việc cưỡng chế chiếc giường ấy là do chị Toàn… tự nguyện! Theo ông Thành, vụ ấy bởi muốn đóng nhưng anh Tám không cho nên chị Toàn đă đề xuất với cán bộ làng thu chiếc giường trên để… răn đe chồng!
|
1
|
|
|
Kí hiệu:
:
trang cá nhân :chủ
để đă đăng
:
gởi thư
:
thay đổi bài
:ư kiến |
|
|
|
|
|
