|
rongchoi123
member
ID 63680
09/24/2010
|
PHẠM DUY LẤY LỜI BÀI HÁT KỶ VẬT CHO EM CỦA AI?
Sưu tầm bài này để các bạn ai biết bản nhạc nổi tiếng này, nhất là các bạn trung niên ở miền Nam trước 1975 biết về lai lịch một bài hát nổi tiếng
Một thời mà người ta có thể nói lên sự thật trong chiến tranh chứ không tô hồng nó để phục vu cho một số người, một lớp người.
Kỷ vật cho em
(Linh-Phương)
Nhận được rất nhiều thư đề nghị tôi viết về những sự kiện quanh bài thơ Kỷ Vật Cho Em mà nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc gây xôn xao giới yêu thơ, yêu nhạc một thời trước năm 1975. Thực t́nh tôi không biết khởi đầu từ đâu, và viết những sự kiện ǵ, bởi rất nhiều sự kiện và ḿnh có nên viết hay không? Thôi th́ kể lan man một vài chuyện về bài thơ đó vậy. Xuất xứ bài thơ của tôi đăng trên nhật báo Độc Lập vào năm 1970 với tựa đầu tiên "Để trả lời một câu hỏi" đề tặng một người con gái tên Hương. Trang sáng tác của tờ báo này do Ấu Lăng (tức nhà thơ Trần Dạ Từ chồng của nhà văn nữ Nhă Ca) phụ trách.
Tôi thường xuyên đăng bài ở trang này, có thể nói một tháng 30 ngày th́ bài tôi xuất hiện khoảng hơn 20 ngày với tên Linh Phương -Vương Thị Ái Khanh và Phạm Thị Âu Cơ. Khi nhạc sĩ Phạm Duy phổ thành ca khúc với duy nhất tên ông, tôi không có phản ứng ǵ. Nhưng tôi có người bạn làm việc ở bản tin THT đă đưa vấn đề tác quyền lên trang tin tức của một tờ nhật báo với đại ư "Tác giả Kỷ Vật Cho Em sẽ kiện nhạc sĩ Phạm Duy ra ṭa".
Tiếp theo là tờ tuần báo SÂN KHẤU TRUYỀN H̀NH, tác giả Phan Bảo Quân cho in một bài viết đề cập tác quyền và tên Linh Phương phải được để là đồng tác giả bản nhạc Kỷ Vật Cho Em. Thời đó ở Sài G̣n có trên 20 tờ nhật báo, 30 tờ tuần báo và rất nhiều tạp chí bán nguyệt san, nguyệt san…Và chuyện tác quyền giữa tôi và nhạc sĩ Phạm Duy đều có bài viết, thư nhạc sĩ Phạm Duy gởi tôi, thư tôi trả lời …hầu hết trên báo chí lúc ấy. Cuối cùng th́ một người cháu của Phạm Duy là Phạm Duy Nghĩa t́m gặp tôi tại địa chỉ 104/23 đường Yersin nhà người bạn thân của tôi là nhà thơ Vũ Trọng Quang. Phạm Duy Nghĩa đưa tôi đến pḥng trà ca nhạc ĐÊM MÀU HỒNG nơi Ban Thăng Long thường xuyên tŕnh diễn. Ở đây, tôi và nhạc sĩ Phạm Duy đă có sự thông cảm với nhau về vấn đề bài thơ Kỷ Vật Cho Em.
Nhạc sĩ Phạm Duy chở tôi trên chiếc xe Trắc-xông đen đến pḥng trà Queen-Bee do nhạc sĩ Ngọc Chánh làm chủ xị. Ở Queen-Bee nhạc sĩ Phạm Duy đă giới thiệu tôi trước công chúng về tác giả bài thơ Kỷ Vật Cho Em.Sau cái bắt tay giữa tôi với nhạc sĩ Phạm Duy, nhạc sĩ Ngọc Chánh và quái kiệt Trần Văn Trạch, ca sĩ Thái Thanh đă tŕnh bày bài thơ phổ nhạc này.
Sáng hôm sau, tôi đến tư gia của nhạc sĩ Phạm Duy 215 E/2 đường Chi Lăng- Phú Nhuận ăn cơm và kư hợp đồng bài thơ Kỷ Vật Cho Em tại đây.Trong bản hợp đồng tiền tác quyền là 30.000 đồng (thời điểm đó giá một lượng vàng nếu tôi nhớ không lầm là khoảng 10.000 đồng đến 12.000 đồng), nhưng thực tế th́ nhạc sĩ Phạm Duy trả tôi 50.000 đồng (30.000 đồng bằng Sec nhận ở Pháp Á ngân hàng - 20.000 đồng tiền mặt.)
Lúc bản Kỷ Vật Cho em được hát là cuộc chiến tranh Việt Nam trở nên dữ dội, nên đă gây những chấn động lớn lao vào tâm hồn của những quân nhân Sài G̣n cũng như mọi tầng lớp dân chúng. Như trong hồi kư của nhạc sĩ Phạm Duy phát hành đă dành chương hai mươi hai viết về Kỷ Vật Cho em và tác giả có đoạn :
"…Tôi hát bài này trước tiên tại pḥng trà RITZ của Jo Marcel với ban nhạc Dreamers, rồi hầu hết các ca sĩ từ Thái Thanh, Lệ Thu, Khánh Ly qua Thanh Lan, Nhật Trường đều thu thanh vào băng nhạc. Bài hát trở thành một hiện tượng lớn của thời đó. Ở pḥng trà, khi ca sĩ hát bài đó lên, bao giờ cũng có sự náo động nơi khán thính giả. Nếu là thường dân th́ phản ứng cũng vừa phải, nhưng v́ hồi đó dân nhà binh ở bốn vùng chiến thuật về Sài G̣n là đi pḥng trà và khi trong đám thính giả có một sĩ quan đi nghỉ phép hay một thương phế binh là có sự phản ứng ghê hồn nơi người nghe. Có thể nói bài này gây một không khí phản chiến, nhưng có một cái ǵ cao hơn chính trị. Nó nói đến định mạng của con người Việt Nam mà ai cũng phải chấp nhận…"
Cuộc chiến tranh càng ngày càng trở nên khốc liệt, nhất là cuộc hành quân Lam Sơn 719 qua bên kia Lào. Có nguồn tin tôi đă nằm lại ở vùng Hạ Lào, không hiểu xuất phát từ đâu, và cái chết của Linh Phương tác giả Kỷ Vật Cho em c̣n có bài viết của tác giả Trần Tường Tŕnh đăng trên nhật báo Sóng Thần của ông Chu Văn B́nh (tức nhà văn Chu Tử) và một số phân ưu chia buồn trên các báo khác. Rồi mặt trận Kampuchea bùng nổ, tôi lại được khai tử thêm lần nữa tại chiến trường này. Lúc đó, anh Thiện Mộc Lan kư giả báo Đuốc Nhà Nam đă cố công t́m sự thật về cái chết của tôi.
Sau nhiều ngày t́m hết chỗ này đến chỗ khác qua nhiều nguồn, kư giả Thiện Mộc Lan đă đến nhà nhạc sĩ Phạm Duy như tác giả bài báo đă kể: "…Chúng tôi chợt nghĩ đến nhạc sĩ Phạm Duy, hy vọng rằng giữa nhạc sĩ và nhà thơ có nhiều liên hệ từ lúc Kỷ Vật Cho em ra đời, thế nào Phạm Duy cũng biết rơ về Linh Phương. Khi nghe chúng tôi báo tin Linh Phương đă chết, nhạc sĩ họ Phạm sửng sốt:
- Linh Phương mới thăm tôi cách đây nửa tháng mà. Lẽ nào …như vậy được. Ôidzời! Tôi nghĩ rằng anh ấy chưa chết đâu… ". Được nhạc sĩ Phạm Duy ghi cho địa chỉ, kư giả Thiên Mộc Lan t́m đến tư gia nhà thơ Vũ Trọng Quang và gặp tôi tại đây.
Báo Đuốc Nhà Nam đă đăng loạt bài 4 kỳ báo qua những tít:
1- "Nhà thơ có nhiều huyền thoại, tác giả "Kỷ Vật Cho Em" Linh Phương c̣n sống hay đă vĩnh viễn ra đi?
2- Liên lạc khắp nơi Đuôc Nhà nam mới t́m ra tông tích tác giả Kỷ Vật Cho Em.
3- Linh Phương đă nói ǵ với Đuốc Nhà Nam.
4- Linh Phương thích làm thơ nhưng không mang danh "thi sĩ ".
Thực ra, không chỉ bài thơ Kỷ Vật Cho Em làm tốn nhiều giấy mực báo chí, mà c̣n có 2 bài thơ đăng cùng một số báo trên tờ tuần báo KHỞI HÀNH của Hội Văn nghệ sĩ quân đội Sài G̣n, đó là bài thơ "Bài cho chiến trường Đông Dương" nói về những cái chết của người Việt Nam trên đất Kampuchea, Hạ Lào…và bài "Từ giă bọn mày" nói về thân phận của những Lao công đào binh. Tôi chỉ c̣n nhớ 3 khổ thơ của bài này như sau:
"Từ giă bọn mày mai tao lên núi
Mặc áo lao công đập đá xây thành
Làm bạn vắt ṃng chung vui với muỗi
Đắp lũy thông hào chờ cuộc giao tranh
Từ giă bọn mày tao đi nhặt nốt
Vơ đạn đồng rơi rớt giữa quê hương
Từ giă bọn mày tao đi nhặt nốt
Dưới ruộng- dưới đồng- những máu- những xương…
Từ giă bọn mày xin đừng đưa tiễn
Dù một lần tao làm gă tội nhân
Từ giă bọn mày mai tao xuống biển
Tay ngoằn nghoèo vẽ trọn chữ Việt Nam".
Khi báo phát hành khoảng một giờ sau th́ bị cảnh sát tịch thu tất cả những số báo c̣n lại. Đấy là trường hợp có một không hai v́ đây là tờ báo của Hội văn nghệ sĩ quân đội.
Sau năm 1975, đúng hơn là 1978 tôi từ Côn Đảo lang bạt kỳ hồ về Cà Mau, ba ch́m bảy nổi, bị người ta "đánh" tơi tả, không c̣n chỗ dung thân dạt về Kiên Giang cho đến bây giờ. Có những lúc tôi chảy nước mắt khi tự hỏi: "Tại sao người ta không sống với nhau bằng tấm ḷng để cư xử với nhau tử tế hơn?"
Có lẽ tôi lan man hơi nhiều, dù c̣n có biết bao chuyện quanh bài thơ Kỷ Vật Cho em mà tôi chưa thể kể hết, chỉ hy vọng một ngày nào đó tôi viết một cuốn hồi kư, họa may mới dàn trải được số phận của bài thơ Kỷ Vật Cho em.
Nguyên văn bài thơ : KỶ VẬT CHO EM
Em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời mai mốt anh về
Không bằng chiến thắng trận Pleime
Hay Đức Cơ- Đồng Xoài- B́nh Giả
Anh trở về hàng cây nghiêng ngă
Anh trở về ḥm gỗ cài hoa
Anh trở về bằng chiếc băng ca
Trên trực thăng sơn màu tang trắng
Mai trở về chiều hoang trốn nắng
Poncho buồn liệm kín hồn anh
Mai trở về bờ tóc em xanh
Vội vă chít khăn sô vĩnh biệt
Mai anh về em sầu thê thiết
Kỷ vật đây viên đạn màu đồng
Cho em làm kỷ niệm sang song
Đời con gái một lần dang dở
Mai anh về trên đôi nạng gỗ
Bại tướng về làm gă cụt chân
Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân
Bên người yêu tật nguyền chai đá
Th́ thôi hăy nh́n nhau xa lạ
Em nh́n anh - ánh mắt chưa quen
Anh nh́n em - anh cố sẽ quên
T́nh nghĩa cũ một lần trăn trối
LINH PHƯƠNG
Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
|
 |
|
zatoichi
member
REF: 566762
09/24/2010
|
Mến chào bạn RC
Chúc bạn cuối tuần an vui. Cám ơn bài đăng nói về 1 ca khúc nổi tiếng của Phạm Duy. Bài nay hay,nói lên tâm trạng của 1 người lính , và số phận của họ thời chiến, ở bất cứ nơi nào cũng vậy. Đầy cảm xúc nhân bản và tự tại.
Nếu MN truớc kia thật sự là chế độ như CS bây giờ ,th́ có lẽ đă không cho PD xuất bản tác phẩm này lúc đó ,hay các tác phẩm văn hoá khác của giới văn sĩ, nói chung người làm văn nghệ MN lúc đó có thể vẫn tự do sáng tác tuỳ cảm xúc của họ,mà không bị xét nét theo kiểu chính trị, đó là c̣n thời chiến đó,mà đă đuợc như vậy.. Đó là tinh thần văn nghệ đúng nghĩa nhất ở xứ tự do.
Mời các bạn nghe bản này, có nhiều ca sĩ đă tŕnh bày như Thái Thanh, Elvis Phuơng,Thanh Lan...nhưng ḿnh chọn ngẫu hứng tiếng hát Ư Lan (con gái Thái Thanh) để thay đổi ...không khí ,hoà âm êm,âm thanh tốt.
Hăy cảm nhận,riêng các bạn đă từng trải qua thời chiến ở MN ,th́ có dịp ôn lại một thời đă qua. Mỗi cảm xúc thuờng chỉ có giá trị trong thời điểm đó,ta đang nghe 1 tác phẩm văn nghệ thuần tuư . Vậy thôi.
PS (chú thích) :
pông-sô (poncho) : 1 loại áo mưa của quân đội,dùng làm mền đắp cũng đuợc, đa dụng, rất tốt, nhẹ mà ấm.
(st):
"TRONG CHIẾN TRANH ,KHÔNG HỀ CÓ ANH HÙNG,
mà chỉ có những người lính bất đắc dĩ !!!!!!!
|
|
|
|
ototot
member
REF: 566775
09/24/2010
|
Tôi có cảm nghĩ khác hẳn về bài "Kỷ vật cho em" cuả Phạm Duy, nói chung tôi không cho nó là một bản nhạc phản chiến! Và kể cả những bản nhạc cuả Trịnh Công Sơn, đối với tôi cũng chẳng phản chiến tư nào cả!
Thật vậy, trên quan điểm cuả một người có mặc quân phục miền Nam, có dính dấp vào cuộc chiến, tôi không thấy các bản nhạc cuả Phạm Duy hay Trịnh Công Sơn có vấn đề ǵ cả!
Điều đáng buồn là có nhiều người về sau này, không sống trong thời chiến, đă hiểu sai ư nghiă cuả hai chữ "phản chiến", ở Mỹ gọi là "antiwar movement". Và ở Mỹ th́ cũng nên phân biệt hai loại phản chiến :
- loại thứ nhất có tinh thần nhân bản, cho rằng chiến tranh dù do nguyên nhân nào cũng là không cần thiết, cũng là xấu xa! Họ bảo "Không có cuộc chiến nào là tốt, cũng như không có hoà b́nh nào là xấu cả!" (There is neither a good war, nor a bad peace");
- và loại thứ hai phản chiến v́ ích kỷ, hèn nhát, ... sợ phải gởi đi Việt Nam! (Hồi đó, ở Mỹ đi lính là bắt buộc, chứ không phải là t́nh nguyện như bây giờ! Sau này dân Mỹ vẫn chê ông Clinton cũng thuộc loại "trốn quân dịch", Mỹ gọi là "draft dodgers" và ông George W. Bush th́ chạy chọt vào "Vệ Binh Quốc Gia" National Guard để tránh bị đi Việt Nam!)
Kết luận: Tôi vẫn thấy ư nghiă cuả "Kỷ Vật Cho Em" là đề cao sự hy sinh cuả người lính, và nói lên cái triết lư nhân bản cuả họ. C̣n sau này, có người xuyên tạc hoặc "trở cờ đón gió" th́ đó là chuyện cuả người ta!
Thân ái,
|
|
|
|
zatoichi
member
REF: 566776
09/24/2010
|
Cháu cũng nghĩ thế ,như nhận xét riêng của chú Oto.
Văn nghệ đă nói chung,phản ánh thực trạng ,tâm t́nh,con người,cuộc sống thời chiến lúc đó, mà không bị khai thác hay ép buộc phải lái vào phục vụ nhu cầu nào đó.
Có thế môi trường văn nghệ mới đi lên đuợc.
Chúc chú cuối tuần b́nh an.
|
|
|
|
anhcongtam
member
REF: 566780
09/24/2010
|
Nhạc phản chiến hay không phản chiến, là do suy nghĩ cách riêng và nhận xét của mỗi người, c̣n AcT không có ư kiến ǵ thêm.
Nhưng có một điều khẳng định, chứng tỏ MN trước 75, có Dân chủ Tự Do thật sự,không như sau này, ai muốn làm ǵ cũng phải xin phép và cần phải thông qua ban thông tin văn hoá, để họ duyệt xét: JA oder NEIN.
Hihi
|
|
|
|
rongchoi123
member
REF: 566876
09/25/2010
|
Cám ơn quí vị đă viếng xem.
Tôi chỉ muốn nói lên một điều là bản nhạc này tuy nhạc là của Phạm Duy nhưng lời là của người khác, chứ nhiều người, rất nhiều người lầm tưởng là lời và nhạc là của PD hoàn toàn, bởi trong băng dĩa cũng chẳng thấy ghi kèm cái tên Phương Linh kia.
Theo ư của rong chơi th́ bản nhạc này chỉ nói lên sự thật trần trụi về thân phận người lính mặc dù tác giả sáng tác lời là một người lính VNCH. Lư tưởng để chiến đấu là không phủ nhận nhưng đồng thời cũng nêu lên sự thật tàn khốc mà ḿnh có thể sẽ phải gánh chịu. Chứ không tô hồng, ca ngợi giả dối, trốn tránh sự thật.
Ở miền Nam ngày xưa tồn tại nhiều loại nhạc (tuy là thời chiến tranh): nhạc của lính cộng ḥa, nhạc của thanh niên nói lên ḷng yêu nước, chống ngoại xâm, nhạc t́nh cảm (mà miền bắc gọi là nhạc vàng),nhac classic, nhạc trẻ nước ngoài (như của Beatles, Beegees, Who, Guess Who, Elton John, Eric Clapton, Ray Charles,....), nhac thiếu niên nhi dồng,.....
C̣n ở miền bắc th́ chỉ có lưu hành chủ yếu loại nhạc chính trị chiến tranh như cổ vũ thanh niên lên đường diệt Mỹ cứu nước và ca ngợi lănh tụ là chính yếu.
Loại nhạc classic th́ chỉ có trong giới nhạc viện được nghe mà thôi mà cũng chủ yếu là classic của Nga hay đông Âu mà thôi chứ classic của tư bản cũng ko có. Nhạc vàng (nhạc về t́nh yêu tuổi trẻ) th́ không ai dám sáng tác cả bởi như vậy là ủy mị, hèn nhát !! Cứ xem cái gương của Nguyễn Hữu Loan chỉ sáng tác bài thơ Màu tím hoa sim mà thân danh bại liệt nên ai cũng tởn. Nhạc tiền chiến như của Đoàn Chuẩn, Từ Linh....th́ càng cấm tiệt.
Bởi thế một nhạc sĩ nổi tiếng lăo thành miền bắc từng đoạt giải thưởng Hồ Chí Minh cho sự nghiệp sáng tác của ông nói đại ư là "đúc kết hơn 20 năm XHCN th́ ở miền bắc không có một tác phẩm để đời nào cả, một tác phẩm lớn để sống măi trong tâm hồn mọi người Việt".
Trong khi đó điều này Phạm Duy, Trịnh công Sơn,... và nhiều nhạc sĩ tiền chiến khác đă làm được.
(chú thích : thời kỳ tiền chiến: ư nói thời kỳ đặc biệt từ khoảng gần trước 1945 đến 1954)
|
1
|
|
|
Kí hiệu:
:
trang cá nhân :chủ
để đă đăng
:
gởi thư
:
thay đổi bài
:ư kiến |
|
|
|
|
|
