Vietnamese Single Network > Forum VietnamViệt ngữ, lịch sử, văn hóa ><font color=red><b>CÁCH CHẤM CÂU TRONG TIẾNG VIỆT</b></font>

Diễn Đàn
Những chủ đề mới nhất
Những góp ý mới nhất
Những chủ đề chưa góp ý

NCTT Những chủ đề mới nhất
NCTT Những góp ý mới nhất
NCTT Website

Forum > Việt ngữ, lịch sử, văn hóa >> CÁCH CHẤM CÂU TRONG TIẾNG VIỆT

ototot
member

ID 24772
06/03/2007

CÁCH CHẤM CÂU TRONG TIẾNG VIỆT

Ít lâu nay trên diễn đàn này, chúng ta đã có nhiều bài nói về cách sử dụng tiếng Việt sao cho trong sáng. Chúng ta đã quan tâm nhiều đến việc viết tiếng Việt đúng chính tả, trong đó quan trọng không kém là cần thiết phải bỏ dấu, phải biết phân biệt hỏi, ngã, đầu câu và tên riêng viết chữ hoa, v.v...

Riêng về việc bỏ dấu tiếng Việt, ta thấy có nhiều tiến bộ rõ rệt trong thời gian qua. Có thể nói là tuyệt đại đa số những bài đăng trên diễn đàn đếu là tiếng Việt có bỏ dấu.

Tuy nhiên , tôi thấy còn một điều quan trọng nưã trong viết văn, mà hình như chưa có quan tâm đủ : đó là cách chấm câu. Thực ra, nó cũng là một phần rất quan trọng trong ngữ pháp.

Tôi chưa hề bao giờ được học ngữ pháp tiếng Việt, mà thực ra chỉ học ngữ pháp cuả tiếng nước ngoài. Đó là điều rất đáng tiếc.

Trong ngữ pháp, ví dụ như cuả tiếng Anh, người ta gọi cách chấm câu là “punctuation”.
Theo định nghiã, chấm câu là sử dụng những dấu qui ước trong khi viết, đánh gõ chữ hay in ấn một bài văn để ngăn cách các thành tố cuả câu, cho ý tưởng diễn đạt được rõ nghiã.
Cụ thể, đó là những dấu chấm câu, dấu phẩy, dấu chấm phẩy, hai chấm, dấu than, ba chấm, dấu ngoặc đơn, dấu ngoặc kép, dấu ngoặc, v.v...
Những dấu này, khi viết thì thường không có vấn đề, nhưng khi đánh gõ, ví dụ như bằng bàn phím máy vi tính, thì ta còn phải để ý đến khoảng trống (space) bắt buộc mỗi khi ta đánh sau các dấu nói trên.
Nói cụ thể, trước các dấu chấm, phẩy, hai chấm, v.v...thì không có khoảng trống; nhưng sau các dấu đó, bắt buộc phải có khoảng trống.

Tôi làm việc lâu năm trong ngành xuất bản tiếng nước ngoài, thì quen với lối chấm câu cuả tiếng Anh, tiếng Pháp, nhưng không biết rõ tiếng Việt mình có những đòi hỏi như vậy không.(Ví dụ có rất nhiều bài đăng rất hay trên diễn đàn, nhưng cách chấm câu lại rất tuỳ tiện, nghiã là không theo một qui luật nào, khiến cho ý tưởng diễn đạt trở nên khó thâu tóm, khó phân tách..., làm bài văn trở nên kém trong sáng, mất đi nhiều giá trị). Vậy ai biết về luật chấm câu cuả tiếng Việt, xin chỉ giáo.

Thân ái,

Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy

Page 1 2 3 4 Xem tat ca - Xem Tung trang

ladieubongg
member

REF: 175787
06/06/2007

Xin được góp ý trở lại về những câu ở trên (xin lỗi vì qua nay LDB không theo dỏi mục này nên bị chậm một chút.)

Nếu LDB là người viết hai câu sau đây thì LDB sẽ viết như thế này:

a/ Tôi thường thêm chanh, ớt, tiêu và tương vào bát phở của tôi.
b/ Mẹ tôi đi chợ mua rau, trứng, củ năng, củ đậu, và mấy cái khăn để chùi bàn.

Dấu phẩy ở hai câu trên có hai nhiệm vụ hơi khác nhau.

ototot
member

REF: 175788
06/06/2007

Tôi xin được quay trở lại đề tài cuả tôi là "Cách chấm câu...", trong đó tôi đang bàn về các dấu như chấm, phẩy, v.v..."

Lúc nãy, blacksheep phát biểu rằng đã "và" thì không "phẩy", và ngược lại, đã "phẩy" thì không "và". Tôi tin rằng, thày cuả blacksheep dạy đúng chứ không sai, nhưng đúng ở trong trường hợp chỉ có hai thứ, nối với nhau bằng liên từ "và", như
trắng và đen, thiện và ác, đúng và sai, v.v...

Về điểm này, tiếng Anh (và nhiều tiếng khác) cũng vậy, như ta thấy những cụm từ như
plug and play để chỉ những ngoại vi cắm vào máy vi tính, cắm vào là nó ... chơi, khỏi cần "driver", khỏi cần cài đặt, dễ lắm!
sweet and sour là món ăn ta gọi là "chua ngọt", như món "sườn xào chua ngọt" ngon lắm!
hide and seek là trò chơi "đi trốn đi tìm" mà trẻ con mê lắm!
hit and run là nói về tai nạn giao thông, khi "đụng" người ta rồi bỏ "chạy", sợ lắm!
drunk and drive là tội hình sự, tức "say mà lái xe", tội lắm, v.v... Còn nhiều lắm, kể ra không hết đâu!

Tuy nhiên, khi liệt kê hay kể ra quá 2 thứ, thì trước khi hết kể ra, phải có chữ "và" để báo hiệu, nó là thứ cuối cùng.

Trong văn nói, ta ngưng lại một chút để thay cho dấu phẩy cuả văn viết. Trường hợp đặc biệt, có khi cụm từ cả 4 thứ mà cứ nói liền tù tì, và viết cũng chẳng cần dấu phẩy, như: "Ngày Tết, trẻ em thích chơi bầu cua cá cọp", hoặc chẳng cần "và" như "Thời buổi này có nhiều người không phân biệt phải trái trắng đen," hoặc "giàu nghèo sướng khổ thì chung cuộc cũng sẽ trở về với cát bụi!"

Tôi không ngờ, cứ tưởng đề mục này khô khan, thì ít người tham gia. Ai dè có nhiều đóng góp quý giá, chứng tỏ chúng ta đều yêu mến và trân trọng tiếng Việt cuả mình.

Thân ái chúc vui tất cả.

ladieubongg
member

REF: 175791
06/06/2007

LDB công nhận bác OT có một kiến thức tổng quát rất là sâu rộng! Thán phục Bác!

LDB cũng xin được đính chính tí xíu về câu góp ý của mình ở trên. LDB có ý nói là nhiệm vụ của dấu phẩy ở hai câu đó vẫn hoàn toàn không thay đổi.

Mến.

ototot
member

REF: 175835
06/06/2007

Để tiếp tục, tôi xin bàn về dấu hỏi.

Nếu chỉ định nghiã dấu hỏi là dấu ... để đặt câu hỏi thì cũng như không! Ta phải xác định dấu này nằm ở cuối những câu hỏi trực tiếp, kể cả những câu hỏi nửa vời (tức là chưa trọn vẹn là một câu hỏi, nhưng vẫn là một câu hỏi!), và những câu không có hình thức là câu hỏi, nhưng nội dung lại là một câu hỏi.

1. Ví dụ đây là câu hỏi trực tiếp: Anh tên gì? (Cũng như dấu chấm, dấu phẩy, ta không nên để khoảng cách, như nhiều người Việt Nam viết là “Anh tên gì ?”)

2. Đây là vài câu hỏi nưả vời: Vậy hả? Hồi nào? Không nói giỡn chứ?

3. Và những câu hình thức không phải câu hỏi, nhưng nội dung là câu hỏi, như “Anh tên Tèo? Hôm nay là Thứ Năm?

4. Những câu nội dung là câu hỏi, nhưng không hỏi ai trực tiếp, thì gọi là câu hỏi gián tiếp. Trường hợp câu hỏi gián tiếp, không thể dùng dấu hỏi.

Sai: Hắn hỏi không biết có chuyện gì không? (Không biết hắn hỏi ai!)
Đúng: Hắn hỏi không biết có chuyện gì không. (Hình như là tự hỏi)
Đúng: Hắn hỏi: “Có chuyện gì không?”

5. Ta có thể bỏ một dấu hỏi bên trong ngoặc đơn (?) để diễn tả một sự hồ nghi cuả người viết, nhưng cũng không nên dùng nhiều quá.

Ví dụ: Thi hào Nguyễn Du sinh năm 1766 (?) tại Hà Tĩnh. Cụ mất năm 1820 (?).

Cũng như tôi đã so sánh thễ văn nói với thể văn viết.
Trong số những bạn đọc tiết mục này, chắc hẳn cũng có bạn nghe đọc truyện cuả nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn, cũng thấy người đọc phải theo sát văn viết, thì mới là nghệ thuật đọc truyện.
Những diễn viên, tài tử điện ảnh, cũng phải tập đọc hết sức công phu, khi diễn xuất mới tự nhiên được. Vậy thỉnh thoảng, ta vẫn phải nghe diễn viên … trả bài thuộc lòng, chứ không phải diễn xuất.

Thân ái,

blacksheep
member

REF: 175991
06/07/2007

Nếu trường hợp chỉ có 2 thứ thì tôi đâu có nói làm gì. Cái này quá rõ rồi. Đáng tiếc hiện tại tôi không có tài liệu nào trong tay để trao đổi với OT. Tôi đã có gắng tìm trên net nhưng cũng chưa tìm được tài liệu mình cần. Thế nhưng tôi tìm thấy một số trang web, nếu OT và những ai quan tâm đến tiếng Việt thì có thể tham khảo thêm:
http://ngonngu.net/index.php?p=92
http://www.hcmuaf.edu.vn/cpb/psdh/webtiengviet/huongdanvietluanvan.htm

ototot
member

REF: 176047
06/07/2007

Chúng ta trở lại quy luật dùng dấu phẩy để tách rời những thành tố cùng đẳng cấp trong câu văn, như

3 thành tố thì có 2 dấu phẩy + và (a, b, và c chứ không phải a, b và c)
4 thành tố: 3 phẩy + và (a, b, c, và d chứ không phải a, b, c và d)
5 thành tố: 4 phẩy + và (a, b, c, d, và e chứ không phải a, b, c, d và e)
v.v...

Quy luật trên rất hợp lý cho tiếng Anh cũng như cho tiếng Việt.

Lý do: Ta hãy thử đọc, sẽ thấy gặp dấu phẩy thì ngưng một chút, không có dấu phẩy thì đọc liền. Như vậy, văn nói "khớp" với văn viết; vì dù sao, chữ viết vẫn là để thể hiện lời nói.

Ít nhất, đây cũng là quan điểm cuả tôi. Ai không chấp nhận cũng không sao, blacksheep à!

Thân ái

dongtahoangds
member

REF: 176052
06/07/2007

Dấu hỏi(?), tuỳ theo vị trí có thể diễn đạt được nhiều ý niệm khác nhau:

-Sự hoài nghi:
-Quân Nhật đã tấn công Trân Châu Cảng năm 1942.

Quân Nhật đã tấn công Trân Châu Cảng năm 1942(?).
Nghĩa: không biết có đúng về "mốc thời gian" hay không?

Quân Nhật đã tấn công Trân Châu Cảng năm 1942?.
Nghĩa: không biết đây có phải là sự thật hay không?

Quân Nhật(?), đã tấn công Trân Châu Cảng năm 1942.
Nghĩa: không biết có đúng là quân Nhật hay không?

-Sự hoài nghi và ý châm biếm:

-Thằng cu Tèo đã vác bao gạo nặng 100kg lên lầu.

Thằng cu Tèo? đã vác bao gạo nặng 100kg lên lầu.

Thằng cu Tèo đã vác bao gạo nặng 100kg? lên lầu.

Thằng cu Tèo đã vác bao gạo nặng 100kg lên lầu?.

Những vị trí của dẩu hỏi tuy nằm ở những chỗ khác nhau nhưng
vẫn mang một ý, không giống như thí dụ trên.

Đây chính là sự sâu sắc của ngữ pháp Việt.

Người Việt Nam có ba cái nôi:

Hà nội: cái nôi của văn minh
"Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo
nền cũ lâu đài bóng tịch dương..."

Huế : cái nôi của nền nếp
"Chàng ơi giận thiếp làm chi
Thiếp là cơm nguội để khi đói lòng"

Sàigòn: cái nôi của sự hài hoà
"Tôi yêu nước Việt miền Nam
Yêu con sông rộng yêu hàng dừa cao..."

Trai Việt: Thông minh, quả cảm
Gái Việt : Xinh đẹp, hiền hoà

Cái hay của người Việt Nam chúng ta là sau khi cải nhau như mổ bò, rồi cũng trở thành anh em.

Thân kính,
HDS

guest

REF: 176058
06/07/2007

Chào tất cả các bạn. Hôm nay mình mới ghé vào topic này, nên có 1 câu hỏi hơi cũ 1 chút. Mình thấy việc đặt dấu chấm câu giống như 1 thói quen vậy và tất cả các dấu khác cũng vậy. Mình cũng không để ý đến nhiều quy luật như các bạn nói. Mình nhớ lúc hồi nhỏ khi tập viết, các cô giáo chỉ yêu cầu ghi như trên. Chứ không có dậy quy luật nào hết. Việc sau dấm chấm phải có 1 khoảng cách mình thấy nó như 1 lẽ thường tình vậy. Từ trước đến nay mình viết và làm không có nghĩ nó là quy luật. Mình thấy các bạn xung quanh mình cũng vậy, không ai dậy sau các dấu ta phải cách 1 đoạn cả. Nhưng ai cũng làm theo nó, đôi khi có thể quên mất điều này.

Đến lúc OT nói mình mới hay nó cũng là 1 quy tắc hẳn hoi. Vậy mà xưa nay mình với các bạn mình không có hay, lại cứ cho rằng nó như 1 cái gì đó... quá quen rồi, là điều tất yếu, không ai dậy, không ai thắc mắc và cũng không ai hỏi.

Mình cảm ơn các bạn đã cho mình biết 1 thông tin rất thú vị. Chúc các bạn mọi điều tốt đẹp!

guest

REF: 176064
06/07/2007

Mình mải viết mà quên không hỏi rồi. Đúng như Blacksheep, từ lúc mình đi học tới giờ chưa có thầy cô nào dậy sau 1 loạt các dấu phẩy mang tính liệt kê, và khi kết thúc bằng chữ "và" thì trước chữ "và" vẫn có dấu ",".

"Dưa, lê, táo và xoài" với "dưa, lê, táo, và xoài" có sự khác nhau nào không? Khi nhìn 2 câu này mình thật băn khoăn, tự hỏi từ trước tới giờ và ngay cả trong các bài viết chính tả hình như mình chưa viết "dưa, lê, táo, và xoài". Nếu có chăng thì đó là 1 thói quen hay gọi là cái đà viết, người ta ghi liền luôn 1 lèo... nên cho dấu phẩy trước chữ và. Nhưng nếu xảy ra trường hợp đó thì chắc chắn rằng cô giáo mình sẽ dùng bút đỏ khoanh tròn cái dấu phẩy trước chữ "và" lại. Vì nó không phải đặt ở chỗ đó.

Mình mượn tạm ví dụ của bạn DTHDS 1 chút
- Mẹ tôi đi chợ mua rau, trứng, củ năng, củ đậu, và mấy
cái khăn để chùi bàn. (1)
- Mẹ tôi đi chợ mua rau, trứng, củ năng, củ đậu và mấy cái khăn để chùi bàn. (2)

Rõ ràng mình bắt gặp (2) nhiều hơn. Và mình hiểu rằng trước chữ "và" thì không có dấu phẩy hay không tồn tại dấu phẩy. Cho dù không có dấu phẩy tồn tại trước chữ và thì người đọc vẫn sẽ hiểu rằng mấy cái khăn để chùi bàn chứ không phải là mấy loại rau củ quả trên. Cụm từ "để chùi bàn" chỉ bổ trợ cho mấy cái khăn để làm rõ nghĩa cho việc tại sao lại mua mấy cái khăn, chứ nó không có tác dụng phân biệt như DTHDS nói.

Giờ mình viết "Mẹ tôi đi chợ mua rau, trứng, củ năng, củ đậu, mấy cái khăn để chùi bàn" thì câu văn sẽ rất buồn cười. Người ta sẽ không dùng dấu phẩy cuối cùng nữa mà thay vào đó là từ "và" để kết thúc 1 sự việc. Như vậy dấu phẩy đó sẽ bị loại đi và không có.

Đó là những điều mình đã được học khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Không biết liệu những điều mình học và Blacksheep học có sai không? Nhưng 1 điều chắc chắn là từ trước tới giờ mình chưa viết sai chính tả. Đó là 1 may mắn vì mình đã được học 1 cô giáo có trình độ sư phạm rất tốt. Cùng lứa với mình có rất nhiều bạn không biết khi nào viết là "s", khi nào là "x", hay không phân biệt được giữa "tr" và "ch". Rồi không biết viết những từ như khuỷu tay, xoong, buýt.. Rất nhiều người viết thành "khỉu tay", "xong", và buýt thì không biết viết thế nào. Mình không biết các bạn được đào tạo thế nào, nhưng những ngôi trường mà các bạn đó học cũng có uy tín và chất lượng. Vậy do thầy cô hay do trò?

Cho mình hỏi DTHDS những điều bạn nói là những điều thầy cô dậy hay bạn rút ra từ trong sách vở hay bạn trích dẫn nó ở nguồn tài liệu nào đó.

dongtahoangds
member

REF: 176077
06/07/2007

Guest thân,

Tất cả những sự sưu tập của tôi đều bắt nguồn từ các bậc thầy, sách vở, tiểu thuyết, báo chí, thơ văn, phim ảnh, kịch nghệ, và các sách sư phạm chuyên đề...

Từ khi tiếng Việt trở thành tiếng Quốc Ngữ, khác với thời kỳ tiếng Việt Mường(không có dấu thanh), người Việt bắt đầu hệ thống hoá, nguyên tắc hoá để có thể thống nhất từ cách viết đến cách nói như là người Tàu với tiếng Quang Thoại.
Công việc nầy khởi đi từ 1925, hoặc sớm hơn nửa, khoảng bảy
năm sau(1932), nhóm Tự Lực Văn Đoàn được thành lập gồm có những nhà văn nổi tiếng như Hoàng Đạo, Nhất Linh, Khái Hưng,
Thanh Tịnh...Những con người này đã cố công kiết tập tiếng Việt, làm trong sáng hẳn lên trong những cuốn tiểu thuyết nói về xã hội, nhân sinh, phong tục và nhân bản.
Mặc dù rất thành công, những sáng tác của họ đã trở thành những cuốn sách gối đầu của hầu hết mọi tầng lớp trong xã hội thời bấy giờ.
Thế nhưng, buồn thay! sau đó không lâu, đất nước lại rơi vào cảnh dầu sôi lửa bỏng của công cuộc Kháng Pháp, tranh chấp Ý thức hệ giữa Quốc Cộng, Nhật xâm chiếm, lính Tàu vào giải giới Nhật v.v...nên việc sắp xếp chữ nghĩa bị trì trệ. Căn bản chữ nghĩa từ đây cũng bị phân hoá theo quan niệm riêng của từng nhóm người, tham vọng muốn chiếm hữu và khống chế thiên hạ bằng "Ngôn Ngữ", văn nghệ, văn hoá...

Nói tóm lại, bây giờ người Việt mình đã rất mực cởi mở, nên đây chính là lúc mà chúng ta nên học hỏi chia sẻ cùng nhau để làm sao tiếng Việt của chúng ta mổi ngày một sáng hơn, thông minh hơn, phổ cập hơn cho thế hệ con cháu chúng ta biết đâu mà tìm về.
Ngôn ngữ chính là nhịp cầu giao cảm giữa hai tâm hồn đồng thời nó cũng chính là cái nôi ngày xưa mà mẹ Âu Cơ đã ru con cái của mẹ ngủ vậy.

Chào thân ái,

HDS

ototot
member

REF: 176079
06/07/2007

Thú thực, tôi không ngờ chuyện "Chấm câu..." được đọc nhiều, góp ý nhiều, học được nhiều, và rút tiả ra được nhiều điều bổ ích, ví dụ như thế này:

Tôi có đọc một số bài tham luận về cải cách giáo dục ở Việt Nam, từ những người có thẩm quyền ở trong nước, và từ những du sinh Việt ở nước ngoài nhận xét nền giáo dục ở Việt Nam và thế giới. Có nhận xét như thế này: "Về kiến thức, học sinh Việt không thua kém gì — có khi còn trội hơn — học sinh các nước. Tuy nhiên, khi bước vào cuộc sống để ứng dụng những kiến thức đó, hình như mình lại chưa theo kịp họ! Có người hỏi: "Phải chăng cái học cuả mình vẫn còn mang nặng tính từ chương, học theo sách vở, nhiều hơn là tìm ra hướng đi cho mình, qua những suy nghĩ cuả chính mình...?" Gần đây, tôi còn nghe nói mình đang thử mở ra những "đại học đẳng cấp quốc tế" để làm "hoa tiêu" cho công cuộc cải cách giáo dục, tôi chắc lý do cũng là vì thế.
Tuy nhiên, tôi thấy cải cách chắc cũng không khó, phương tiện chắc cũng lo được. Nhưng khó nhất, chắc vẫn là thay đổi tư duy, đã hằn sâu vào tâm trí người ta sau một thời gian dài, quá dài...Tôi bỗng nhớ, mới ngày nào, mỗi khi cuộc sống có vấn đề phải giải quyết, người ta lại giở sách sử ra nói: "Khổng Tử viết:..." (Đức Khổng Tử dạy rằng:...) Hiện tượng này ở phương Tây cũng có, như thời cổ La Mã, người ta cũng hay nói: "Magister dicit!" (Ông thày bảo vậy mà!)

Đúng là nhỏ như cái dấu chấm câu, mà xem ra cũng là một chuyện lớn cho bao nhiêu là người!

Thân ái,

dongtahoangds
member

REF: 176088
06/07/2007

Thưa Bác tôi xin mạo muội nói lên một ý tưởng khá táo bạo,
xin bác thông cảm.

Tiếng Việt của chúng ta có lúc giống như một cô gái bị hiếp dâm.
Muốn đòi lại trinh tiết hay sự trong trắng đúng là chuyện nghịch lý, nhưng nếu chúng ta là những người hàng xóm có lòng, chúng ta sẽ giúp cho cô gái này vượt qua được nổi khổ đau, và nếu cô ta may mắn hơn gặp được một người đàn ông rộng lượng, cưới về làm vợ, thì cuộc đời cô chắc sẽ tốt đẹp hơn nhiều.

tqcuong
member

REF: 176110
06/07/2007

Theo ý kiến cá nhân của tôi, tôi cho rằng:
1. Tiếng việt của chúng ta đang bị "hoà tan" bởi xu hướng quốc tế hoá. Thực trạng cho thấy nhiều học sinh bây giờ sử dụng tiếng việt lum tung, thậm chí nhiều người còn Tây, Ta lẫn mà trộn vào nhau như một mớ bòng bong ( Tình trạng này đang xảy ra trong thực tế).
2. Tiếng việt đang mất dần đi sự trong sáng vốn có. Điều này do ý thức bảo tồn của chúng ta quá kém.
3. Bàn về chủ đề " Dấu câu trong tiếng việt":
Thứ nhất, theo tôi chúng ta cần hiểu ý nghĩa của từng dấu câu trong tiếng việt, ví dụ: dấu chấm (.) thường dùng để kết thúc một câu, một ý. dấu chấm than (!) thường dùng để biểu tả cảm xúc.
Thứ hai, chúng ta nên hiểu mục đích của việc đặt các dấu câu trong các văn bản nói chung ( thơ, tiểu thuyết, giấy tờ...) là mang mục đích gì?
Thứ ba, chúng ta cần quan tâm đến vấn đề ngược lại. Có những văn bản không cần đến dấu câu vẫn làm ta hiểu rõ nghĩa, thậm chí sức biểu tả của nó còn hơn cả những câu có đặt dấu câu chỉnh chu, ví dụ: thơ Đường luật cả bài đôi khi chỉ cần một dấu chấm nhưng vẫn phong phú về ngữ nghĩa, hình ảnh.
Thứ tư, chúng ta cần quan tâm đến nội dung cần diễn đạt trong văn bản viết để đặt dấu câu đúng chổ và phong cách riêng của người viết.

blacksheep
member

REF: 176226
06/08/2007

Chào OT & DTS!
Tôi tham gia topic của OT vì cũng muốn trao đổi những gì tôi biết và cung mong được học hỏi thêm. Trong tranh luận thì phải có ít nhất một người sai nếu không thì tất cả cùng sai. Nhưng ai đúng, ai sai cũng không quan trọng mà tôi nghĩ quan trọng đơn thuần là chúng ta có được cái gì, thông tin gì, bài học gì sau những tranh luận đó. Nhưng tôi thấy ngạc nhiên và thất vọng về những nhận xét của OT đưa ra.
Cái lý lẽ của tôi cũng không có gì cả ngoài việc dựa trên những gì mình đã được học. Có thể những điều đó không vừa ý OT hay bất kỳ cá nhân nào khác, nhưng đó là những chuẩn mực và quy tắc của tiếng Việt đã được sử dụng bao nhiêu đời nay. Có thể nó không đúng với tiếng Anh hay với những ngôn ngữ khác. Điều đó cũng là lẽ đương nhiên và dễ hiểu. Ngay trong 1 nước mà còn có những ngôn ngữ khác nhau cơ mà. Nói chi đến việc so sánh giữa nước này với nước khác. Vì thế, tôi chấp nhận sự khác biệt đó.
Một quy tắc có thể sẽ thay đổi khi sự thay đổi đó là đúng đắn và được đa số ủng hộ. Tất nhiên trong những trường hợp đó chúng ta lại phải tuân theo những quy tắc mới. Vậy chúng ta dựa trên cái gì để làm chuẩn? Rõ ràng là phải dựa vào những quy tắc đó. Đó là những cái mà tôi được học từ thầy cô ở trường, ở bạn bè... và đồng nghiệp sau này nữa.
Những góp ý của tôi chỉ là ý kiến cá nhân. OT có thể chấp nhận hay không thì tuỳ. OT cũng có thể sáng tạo thêm tiếng Việt, rồi tự cho là đúng và sử dụng cho riêng mình. Đó là quyền của OT. Nhưng khi OT nói một câu tiếng Việt sai mà lại ghi là đúng thì tôi vẫn lên tiếng phản đối nó.
Tôi cũng mong OT nhìn sự việc một cách khách quan hơn và đừng quan trọng hoá về một “chuyện nhỏ như cái dấu phẩy” và nâng ý kiến cá nhân của tôi thành tư duy của cả một dân tộc, một thế hệ người Việt nam (cũng như OT, hiện tại tôi không sống ở Việt nam). Dù sao tôi cũng không thấy có gì là sai khi nghĩ về lời dậy của thầy cô trong trường hợp này.
Về ví dụ của DTS, tôi cho đó là một ví dụ lố bịch nhất trong topic này. Không hẳn vì những câu, từ đã sử dụng mà vì nó không phản ánh đúng thực tế của vấn đề.
Tôi xin lỗi vì đã nói thẳng, nói thật những suy nghĩ của mình ở đây. Phải chăng tôi đã sai???

ototot
member

REF: 176257
06/08/2007

Thân gởi blacksheep:
Trong bài đăng ở trên cuả blacksheep, vưà đọc mấy câu đầu, tôi đã thấy bạn "lý luận" rằng (nguyên văn) "Trong tranh luận thì phải có ít nhất (?) một người sai nếu không thì tất cả cùng sai... (?)"! Rồi bạn kêu "thất vọng"...!

"Lý luận" như vầy, xem ra hơi khó hiểu, và tôi cũng rất tiếc là để blacksheep phải "thất vọng", vì có ai nói bạn sai đâu mà "thất vọng"?! (Và cho đến những lời cuối cùng trong bài trên, blacksheep vẫn còn lo bạn sai!)

Nhưng blacksheep yên tâm đi, tôi đã qua cái tuổi ... "háo thắng" rồi, nên không tranh luận, mà cũng không tranh giành cái "đúng" vớ vẩn này với ai đâu, và cũng không còn tính ... hồ đồ bảo người này "sai", người kia "sai" đâu!

Thực tình, tôi liên tưởng cách "lý luận" cuả bạn với quan niệm giáo dục ngày nay (như các nhà giáo dục ở Việt Nam hiện nay đang tính toán), quan niệm là phải thay đổi cách học, cách tư duy, cách lý luận cho những con người trẻ như bạn, để nâng cao chất lượng giáo dục cuả đất nước này! Đơn giản và thiết thực vậy thôi!
Nhưng dầu sao cũng rất cám ơn bạn đã góp ý.

Thân ái,

dongtahoangds
member

REF: 176291
06/08/2007

BlackSheep thân,

Tôi biết bạn rất khó tánh trong ngôn ngữ, nhưng ngôn ngữ hãy ðể tự nó bay cao, ðừng bức ép nó theo những khuôn mẫu mà ðôi khi con người ðã dùng đến cả vũ khí ðể áp chế và bảo bọc lý thuyết của họ.
Thân xác bạn có thể ở bất cứ một phương trời nào, nhưng nếu trong tâm bạn vẫn mang nặng những thứ gông cùm, mà từ lâu người ta đã áp ðặt cho bạn thì cũng ví như bạn cứ chạy vòng vòng mãi, chẳng bao giờ thoát ra cái vỏ mà bạn ðang mang.
Diễn ðàn là một nơi rất cởi mở, có thể là bạn ðúng hoàn toàn, không cần nguỵ biện ðể học hỏi, tôi xem cách lý luận của bạn thì ðã biết là bạn rất khó mà chấp nhận ý kiến của ai.
Bác OTOTOT là người rất có lòng, bác không ðả kích hay khích bác ai, nổi lo lắng của bác tôi rất hiểu, bác chỉ muốn ðem tinh thần tự do và phóng khoáng vào ngôn ngữ của ông cha mình, may ra trong tương lai nó còn có cơ hội phát huy một cách công bình và tốt ðẹp.

Cái chữ "chất lượng" làm cho tôi rất khó chịu.
Chất là phẩm, lượng là số, bỏ chung với nhau thành một chữ thì ðó chỉ là thói quen, thói ăn nói, nếu cho là ðúng thì cũng rất mơ hồ.

Thí dụ: "Chị làm đôi giày nầy rất chất lượng."

Phẩm thì có chữ phẩm chất, lượng thì có chữ số lượng, khối lượng.
Chỉ có 1 ðôi giày mà bảo là chất lượng thì quả thực là ăn hiếp ngôn ngữ.

Thân.

ototot
member

REF: 176317
06/08/2007

Thân gởi dongtahoangds:

Tôi rất thông cảm với "khó chịu" cuả bạn khi đọc đến hai chữ "chất lượng" mà tôi dùng trong bài trên! Nhưng, bản thân tôi còn "khó chịu" hơn nhiều người khi tôi đã từng phục vụ nhiều năm dài tại "Chi Cục Tiêu Chuẩn Đo Lường và Chất Lượng" cuả thành phố Hố Chí Minh! (Cái tên dài thòng lòng, mà ở đây người ta chỉ cần gọi vắn tắt là "Bureau of Standards" = Phòng Tiêu Chuẩn hay Sở Tiêu Chuẩn như Mỹ nó dùng).

Tôi không phải loại người "vọng ngoại", nhưng thỉnh thoảng cứ gặp một vài người ... "bài ngoại", trách tôi sao cứ đem tiếng Anh vào tiếng Việt, đem chuyện nước Mỹ vào nưóc Việt? Câu trả lời đơn giản là vì cả hai nước đều cho tôi quốc tịch cuả họ!

Vả lại, sao mà ngày nay "Việt Mỹ đề huề" quá, chứ không giả hiệu như "Pháp VIệt đề huề" ngày xưa!

Trở lại hai chữ "chất lượng", tôi nhớ tục ngữ Việt có câu "Quý hồ tinh, bất quý hồ đa", ai cũng hiểu là "phẩm chất" (quality) là quan trọng hơn "số lượng" (quantity).

Một từ nưã mà tôi "dị ứng" kinh khủng là hai chữ "đa phần"! Tại sao tiếng Việt đã có "đa số" đối chiếu với "thiểu số" (majority và minority), mà bây giờ lại dùng "đa phần" mà không hề có ... "thiểu phần"(!)

Cảm ơn dongtahoangds đã cảm thông tâm tư cuả tôi.

Thân ái,

mtbha
member

REF: 176321
06/08/2007

Tôi là người theo dõi đề tài nầy, hình như mỗi ngày!
Tôi cũng rất thành thật gới lời cảm ơn nhất là ông Ototot! Người mà tôi tôn trọng như một bắc thầy, tôi không thể diễn tả hết được ý của tôi!
Và các bạn đã tham khảo ý kiến!
Nơi đây nhận lời cảm ơn gới đến các bạn trong NCD
chúc một weekend vui vẽ
Thanks everybody

dongtahoangds
member

REF: 176335
06/08/2007

Bác OTOTOT,

Cảm ơn bác ðã thông cảm cho tôi, thực ra nếu học ðược của người là một ðiều hay, chữ nghĩa của ta vẫn còn thiếu, nhất là trong Thuật Ngữ:

Software, hardware có người dịch là phần mềm, phần cứng.
Có người khác dịch là nhu liệu, cương liệu.
Còn chữ Transistor không ai dịch là gì cả, chữ Cheep thì dịch là con chíp, tôi nghĩ bác là người ðóng góp rất nhiều trên diễn ðàn này. Bác dịch :"Sở Tiêu Chuẩn" là hay nhất, dễ hiểu nhất, gọn nhất.
Có nhiều người phê bình ngýời khác là hay dùng Hán Từ, nhưng nếu lật lại lịch sử thì cách ðây 2974 năm ðất Việt là phía nam của núi Ngũ Lĩnh , bên giòng sông Tương Giang kéo dài xuống tận Quảng Ðông và Quảng Tây và lúc ðó văn tự ðược dùng(qua di tích tìm ðýợc ở tỉnh Quảng Ðông) là Hán Tự.
Hiện nay, Ở Tỉnh Quảng Ðông có một ðền thờ rất lớn là ðền Vua Bà, tức hai bà Trưng của mình, Tả Tướng của Hai Bà Trưng là Trần Thiếu Lan có bia mộ ở phía đất Trung Hoa gần Ải Nam Quan(họ Mao ðã cho triệt hạ mộ bia nầy trong cuộc CMVH của hắn, mục đích là không để lại những dấu tích của người Việt tại đất Trung Hoa, nhưng người dân ðịa phương vì lòng ngưởng mộ ðã xây dựng lại. Mộ bia của anh hùng Phạm Hồng Thái cũng còn nằm ở Quảng Đông). Hữu Tướng của hai Bà là Nữ Vương Phật Nguyệt thì được thờ ở bờ sông Tương Giang,
vị nữ tướng này đã qui y cửa Phật vì bà thương cảm cho quân Bắc Hán đã chết quá nhiều trên cánh đồng Tương, khi giao tranh với quân sĩ của bà.

Bây giờ hơi bận xin phép sẽ nói chuyện với bác sau.

HDS

ototot
member

REF: 176823
06/09/2007

Thân gởi các bạn yêu tiếng Việt, hay ... tò mò về tiếng Việt!

Nhân dongtahoangds nói đến thuật ngữ, thì tôi cũng muốn triển khai thêm về hai chữ “thuật ngữ”, để tìm hiểu thêm về tiếng Việt.

“Thuật ngữ” (tiếng Anh là “terminology”) là một hệ thống từ ngữ chuyên về một khoa học, hay một nghệ thuật nào đó.

Ví dụ như những từ ngữ chuyên dùng cho tin học, cho máy vi tính, cho điện tử học, cho y học, cho âm nhạc, cho hội hoạ, v.v…

Thế giới phương Tây có trình độ khoa học thực nghiệm cao hơn thế giới phương Đông chúng ta (ít nhất là trong vòng vài trăm năm nay, sau này ra sao chưa ai biết!), nên khi ta học họ, ta vấp phải một trở ngại lớn lao là không có “thuật ngữ” Việt để gọi tên, nên đành phải chuyển dịch từ ngôn ngữ cuả họ. Mà là ngành chuyên môn, mình hiểu chưa hết ý, làm sao dịch cho đúng hoàn toàn!? Tiếng Việt mình có quá nhiều từ gốc Hán, mà chữ Hán lại không dùng mẫu tự la tinh, nên người Việt chúng mình “lúng ta lúng túng” là phải. Đã thế, mấy người “ăn trên ngồi chốc” cuả chúng ta lại “không ai muốn nghe ai” nên lại càng “lúng túng” hơn!

Có người chủ trương bình dân cho mọi người dễ hiểu, cộng thêm tinh thần dân tộc quá khích, cứ nôm na cho khoẻ! Đó là lý do người ta gọi là “máy bay” thay cho “phi cơ”, "tên lưả" thay cho "hoả tiễn", v.v…

Thế rồi, khoa học ngày một phát triển, và ngôn ngữ cứ tiến hoá, đến một thời điểm nào đó, cái “nôm na” kia không hợp thời nưã, càng dùng càng thấy nó ... lố bịch.(Chú tôi là một nhà Hán học, chửi ầm ĩ, khi ... "nghe đài" thấy gọi "thuỷ quân lục chiến" là "lính thuỷ đánh bộ"! Cụ bảo : "Thế sao chúng nó không gọi luôn là "lính nước đánh đất" đi cho rồi!" Cụ nói: "thuỷ" là "nước", "bộ" là "đất" mà!)

Hiện nay người ta vẫn muốn nôm na, mà cứ phải gọi “máy bay phản lực”, cho nó trở thành “đầu Ngô mình Sở”!
Mà tại sao không gọi nó là “phản lực cơ” cho xuôi và gọn nhỉ? (Tại sao ta không còn hiểu “độc lập” theo nguyên ngữ (độc=một mình; lập=đứng), vì thời buổi này, “đứng một mình” thì … chết queo?! Vì thế mình mới phải vội vàng xin ... "đứng chung" với thế giới!).

Tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Đức, ... cũng không phải là nghèo nàn, nhưng mỗi khi họ thiếu chữ thì họ chạy đi mượn tiếng La tinh, tiếng Hy lạp, và thuật ngữ cuả họ ngày một phong phú, khoa học kỹ thuật cuả họ ngày một mở mang. Bộ họ không có tinh thần dân tộc sao? Bộ họ xấu hổ phải đi vay mượn chữ nghiã sao?

Tôi xin mời các bạn yêu tiếng Việt thử nghĩ xem ta có nên “nôm na” toàn tiếng Việt để làm thuật ngữ cho mỗi ngành khoa học (ví dụ cứ dạy trẻ “hình ba góc” “hình nhiều góc” thay vì “tam giác”, “đa giác”; rồi từ điển ghi: “Hình ba góc là hình có ba góc!”), hay cứ thoải mái làm ra thuật ngữ lấy gốc Hán, hay trong một số ngành khoa học, cứ xài luôn tiếng Anh đã quen dùng???

Thân ái chúc vui cuối tuần,

anhcongtam
member

REF: 176874
06/10/2007

Nhân đọc bài của bác OTTO nói về thuật ngữ, Act cũng xin đăng bài "Tiếng Việt S.O.S", của tác giả Dương Tường, để Bác và các Bạn đọc và cho thêm ý kiến

Trong một bài trả lời phỏng vấn của báo Thể thao-Văn hoá, Giáo sư Cao Xuân Hạo nói nhiều về tình trạng đáng báo động hiện nay trong viết và nói tiếng Việt. Ðây là một vấn đề mà Cao Xuân Hạo luôn trở đi trở lại trong những bài viết của mình như một điều canh cánh bên lòng. Chia sẻ mối ưu tâm đó của ông, tôi muốn được góp thêm một số suy nghĩ dưới đây.

1. Trong những lần gặp gỡ ít ỏi gần đây, hoặc khi tôi có việc vào Thành phố Hồ Chí Minh, hoặc khi Hạo ra Hà Nội họp, nguy cơ suy đồi của tiếng mẹ đẻ luôn là một đề tài trao đổi giữa hai chúng tôi. Hiện tượng viết sai, nói sai tiếng Việt phổ biến một cách đáng sợ. Làm sao không lo lắng khi mà trong khẩu ngữ hằng ngày cũng như trên sách báo và các phương tiện truyền thông đại chúng, những lỗi thô thiển về mọi mặt - từ ngữ chính tả, ngữ pháp... - luôn luôn chọc vào tai, vào mắt ta? Dù mở đài truyền thanh, truyền hình, hay giở hú hoạ một tờ báo nào đó, bạn đều có thể gặp những cách hành văn đại loại như: Với thành tích đó, đã đưa Công ty lên hàng đầu các cơ sở xuất khẩu, hay: Qua kết quả thực nghiệm, đã chứng minh sự đúng đắn của lý thuyết trên... Những câu cú què quặt, những lời dịch ngược nghĩa, ngô ngọng, tây không ra tây, ta không ra ta, đặc biệt là những chữ dùng sai, tràn lan và thường xuyên như cơm bữa. Xin dẫn một vài thí dụ:

Nhạc sĩ Trần Tiến có một bài hát có cái tên khoa trương „Hà Nội những năm 2000“. Có điều lạ là không ai thấy thế là chướng. Những năm 2000 là gì? Là cả một khoảng thời gian từ năm 2000 đến năm 2999, là cả nghìn năm, là cả thiên niên kỷ thứ ba đấy. Không lẽ nhạc sĩ muốn Hà Nội vẫn cứ nguyên như những gì được gói gọn trong bài hát của mình?

Cũng liên quan đến niên đại, người ta rất hay dùng cụm từ vô nghĩa sau Công nguyên nhất là trong những tài liệu lịch sử, chẳng hạn: cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng kéo dài từ năm 40 đến năm 43 sau Công nguyên, nhà Lý rời đô đến Thăng Long năm 1010 sau Công nguyên... Tôi nói vô nghĩa là vì đến nay ta vẫn ở trong Công nguyên chứ chưa có bao giờ là sau Công nguyên cả. Công nguyên là kỷ nguyên Thiên Chúa giáo lấy thời điểm Chúa Jêxu ra đời làm mốc khởi đầu. Mốc đó tiếng La-tinh gọi là Anno Domini (Năm của Chúa). Trước cái mốc đó thì có thể nói là “trước Công nguyên”, nhưng từ đó trở đi thì nằm trong Công nguyên và Công nguyên chưa hề chấm dứt nên không thể nói “sau Công nguyên” được. Nếu muốn dùng chữ sau thì phải nói là “sau Thiên Chúa giáng sinh”.

Một từ nữa bị dùng sai rất phổ biến, trong cả viết lẫn nói, là Thánh A-La. Trong Hồi giáo, A-La là Ðấng Tối Cao tương ứng với Chúa Trời trong Thiên Chúa giáo. Thánh là người vì đức hạnh tôn giáo hoặc vì công trạng, kỳ tích lớn lao mà được tôn xưng và thờ phụng đời đời. Thánh thì có muôn vàn, nhưng Chúa chỉ có một. Vì vậy không thể gọi là Thánh A-La được.

2. Khuynh hướng lấy châu Âu làm chuẩn mực mà Giáo sư Cao Xuân Hạo gọi là „dĩ Âu vi trung’’ (eurocentrisme) quả đã gây tác hại trong việc xây dựng ngữ pháp tiếng Việt. Người ta máy móc dựa vào mô hình mệnh đề của châu Âu, nhất là của Pháp, chủ từ + động từ + bổ từ để viết những câu ngô nghê kiểu như: Tôi đã gửi các tài liệu cho ông, ngày mai ông sẽ nhận được chúng. Trong tiếng Việt, nói cũng như viết, bổ từ thường được tinh lược, để hiểu ngầm. Tôi đã gửi tài liệu cho ông, ngày mai ông sẽ nhận được, chỉ vậy là đủ, không cần phải các để chỉ số nhiều và chúng để bổ nghĩa cho động từ nhận. Người Việt nói (và viết): Lùa vịt ra đồng, chứ không Lùa những con vịt ra đồng, hoặc: Hắn rút một điếu thuốc châm lửa hút, chứ không Hắn rút một điếu thuốc, châm lửa nó và hút nó. Có lẽ cũng nên nhớ lại rằng trước kia, khi chưa tiếp xúc với văn minh, văn hoá và ngôn ngữ Pháp, rồi chịu ảnh hưởng của tiếng Pháp, trong tiếng Việt, cái đại từ nhân xưng số nhiều chúng hiếm khi được dùng hoặc nếu có, thì thường chỉ dùng cho người và loài vật, chứ không cho đồ vật. Và nhiều khi đại từ nó được dùng cho cả số ít lẫn số nhiều. Ta hãy cùng cụ Tú Xương nghe thiên hạ chúc nhau:

Lẳng lặng mà nghe nó chúc con
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn
Phố phường chật hẹp người đông đúc
Bồng bế nhau lên nó ở non...

Xin lưu ý: nó chứ không chúng, mặc dù rõ ràng đó là số nhiều.

3. Có một điều nghịch lý là sau khi thống nhất nước nhà, hàng loạt từ địa phương ở miền Nam tràn ra miền Bắc, dần dần lấn lướt, thậm chí thay thế những từ đã chuẩn hoá từ nhiều đời. Lợn lành chữa thành lợn què, đang trương biển Công ty gạch hoa, lại sửa thành Công ty gạch bông, đang thiếp mời lại sửa thành thiệp mời, đang kem cốc lại sửa thành kem ly. Trên thực đơn các cửa hàng ăn, các chữ rang và rán biến mất, nhất loạt thay thế bằng chữ chiên: cơm chiên thay vì cơm rang; cá chiên, đậu chiên, khoai tây chiên thay vì cá rán, đậu rán, khoai tây rán... Trong ngôn ngữ mọi nước, tiếng dùng ở thủ đô thường được coi là chuẩn mực, không thể đem tiếng địa phương thay thế. Hiện tượng này nếu diễn ra theo chiều ngược lại, đem những từ miền Bắc thay thế lối nói quen thuộc của miền Nam, cũng là vô lối, không chấp nhận được.

4. Cuối cùng, xin tạm nêu dưới đây một số từ dùng sai thường gặp trong khẩu ngữ hằng ngày cũng như trên sách báo:

Cứu cánh: Cứu cánh, nghĩa là mục đích tối hậu, hợp với phương tiện thành một cặp khái niệm. Bởi có từ tố “cứu” trong đó nên rất nhiều người, kể cả một số người viết chuyên nghiệp, dùng từ này với nghĩa cứu giúp, giải cứu.

Ðảo ngũ: Từ này vốn không có, mà do đọc sai từ đào ngũ, nghĩa là bỏ trốn khỏi quân đội trong khi đang tại ngũ. Cho đến nay, vẫn còn nhiều người, kể cả các phát thanh viên trên đài, mắc lỗi thô thiển này.

Thực sự - thực thụ: Thực sự có nghĩa là đích thị như vậy, không phải là giả; còn thực thụ nghĩa là đã chính thức nhận cương vị, nhiệm vụ hay chức trách của mình, không còn là tạm thời nữa. Một giám đốc thực thụ là một giám đốc đã chính thức nhậm chức. Không ít người thường dùng từ thực thụ theo nghĩa thực sự.

Ðảo - ốc đảo: Ðảo là một khoảng đất đá nhô lên giữa một vùng nước rộng lớn hơn (sông, hồ hoặc biển), còn ốc đảo là một khoảng có cây và nước ở giữa sa mạc. Hai từ hoàn toàn khác nhau về cả nghĩa cụ thể lẫn hàm ý, nhưng rất nhiều người thường dùng ốc đảo với nghĩa là đảo. Thậm chí, Ðài Truyền hình Việt Nam có lần phát một vở kịch (tôi không nhớ tên vì mở đài giữa chừng) với cốt truyện diễn ra trên một hòn đảo, nhưng suốt các màn, lớp, các nhân vật đều gọi đảo là ốc đảo?

Quyền - thẩm quyền: Quyền là những gì có thể đòi hỏi hoặc được phép hưởng (lợi ích vật chất và tinh thần) theo quy định của pháp luật hay quy ước đạo lý, còn thẩm quyền là tư cách về chuyên môn để xem xét nhận định, đánh giá. Rất nhiều người đã dùng từ thẩm quyền ở những chỗ lẽ ra phải dùng từ quyền.

Sưu tầm - sưu tập: Sưu tầm là tìm kiếm, thu thập và tập hợp lại một cách có hệ thống. Các bộ sưu tập là kết quả của công việc đó. Cách nói đúng là: nhà sưu tầm và bộ sưu tập, thí dụ: Nhà sưu tầm X nổi tiếng với những bộ sưu tập quý hiếm. Nhưng gần đây, trên sách báo, thuần thấy gọi là nhà sưu tập như thể chữ nhà sưu tầm chưa bao giờ tồn tại vậy.

Răn đe hay ngăn đe? Về điểm này, cần phải giải thích một chút về từ nguyên: cặp từ này mới chỉ xuất hiện vào giữa thập kỷ 1960 khi Mỹ đẩy mạnh cuộc chiến tranh không quân phá hoại miền Bắc. Giới quân sự Mỹ gọi hành động này là deterrence response, tức là đánh phủ đầu để cảnh cáo và ngăn chặn việc miền Bắc đưa quân vào miền Nam. Cánh biên dịch chúng tôi (hồi đó tôi là cán bộ biên dịch ở Ủy ban điều tra tội ác chiến tranh của đế quốc Mỹ ở Việt Nam) bàn với nhau, tham khảo cả ý kiến của Giáo sư Ðặng Chấn Liêu, một chuyên gia hàng đầu về tiếng Anh, và cuối cùng thống nhất dịch là phản ứng ngăn đe (hàm ý vừa ngăn chặn vừa đe dọa). Vậy là từ ngăn đe có trước, rồi sau đó người ta đọc chệch thành răn đe và viết rập theo như thế luôn. Ðời sống ngôn ngữ có những phát triển thật bất ngờ: về sau, bất cứ khi nào tôi viết ngăn đe, người ta đều sửa thành “răn đe”! Tôi tò mò giở Ðại từ điển tiếng Việt của Bộ Giáo dục và Ðào tạo và Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hoá Việt Nam ra tra: hỡi ôi, trong đó chỉ có từ mục răn đe mà không có ngăn đe!

Ðiệu nghệ hay diệu nghệ? Hiển nhiên, điệu nghệ là do đọc chệch từ diệu nghệ mà ra. Diệu nghệ là từ Hán-Việt, trong đó diệu (cũng là thành tố của các từ tuyệt diệu, huyền diệu, diệu kỳ, diệu kế...) nghĩa là hay, giỏi, khéo, tài và nghệ nghĩa là nghề. Diệu nghệ là giỏi nghề, có kỹ thuật tài tình. Còn điệu nghệ là một ghép nối giữa một thành tố thuần Việt (điệu) với một thành tố Hán (nghệ), tựa như “very giỏi” vậy. Vậy mà khốn thay, thiên hạ hầu như chỉ một mực nói và viết điệu nghệ thay vì diệu nghệ! Một lần nữa, tôi giở Đại từ điển tiếng Việt để kiểm tra và một lần nữa tôi lại sửng sốt và thất vọng đến ngao ngán: không hề có từ mục diệu nghệ mà chỉ có điệu nghệ mà thôi! Song tôi cũng có một an ủi: tất cả các Từ điển Việt-Anh của Giáo sư Bùi Phụng đều có từ mục diệu nghệ và không có điệu nghệ.

Khi mà một bộ sách tra cứu như Ðại từ điển tiếng Việt do các cơ quan có thẩm quyền như Bộ Giáo dục và Ðào tạo và Trung Tâm Ngôn ngữ và Văn hoá xuất bản, cũng mắc những sai sót sơ đẳng đến thế thì rành là chỉ còn nước phát tín hiệu S.O.S. thôi! Thiết tưởng, có nói người ta đang tàn sát tiếng Việt cũng không ngoa.

Thân Ái

blacksheep
member

REF: 176901
06/10/2007

Chào OT! BS nói như thế này cho dễ hiểu nhé:
Khi nhìn một con vật, OT khẳng định nó là con chó trong khi BS thì khăng khăng nói nó là con mèo. Tất nhiên sẽ có ít nhất 1 trong 2 người nói sai vì không thể con vật đó vừa là chó lại vừa là mèo được. Trong trường hợp con vật đó là con thỏ thì cả 2 cùng sai.
Tôi nói thất vọng vì xưa nay ai cũng biết OT là người rất giỏi trong rất nhiều lĩnh vực. Ngoài tuổi đời và kinh nghiệm sống dầy dặn, OT cũng là một người ham học hỏi và luôn có những suy nghĩ đúng đắn, chuẩn mực. Có thể nói OT là người chín chắn và gương mẫu nhất trong diễn đàn. Cũng như nhiều người khác, tôi rất khâm phục OT. Thế nhưng cảm nhận của tôi sau khi đọc Reply của OT thì khác hẳn. OT có vẻ không đồng ý với những góp ý nhỏ của tôi và còn phê phán khi người ta nghĩ về sách vở. Có phải OT cho rằng đó là tư duy máy móc và khó có thể „cải cách“?. Nếu nói là một sự liên tưởng thì tôi xin nói rằng OT đã post sự liên tưởng đó ở đây là không phù hợp. Đó là cảm nhận của tôi khi đọc reply của OT. Cảm nhận thì có thể đúng và tất nhiên cũng có thể sai. Nếu sai thì tôi cũng mong OT bỏ qua. Tôi cũng xin dừng tranh luận topic này ở đây.
Chúc OT một ngày vui vẻ!

guest
guest

REF: 176938
06/10/2007

Vậy thì ban đầu topic này nói về dấu chấm câu nhưng sau cùng lại là cách dùng từ!!!!....
Tuy nhiên tôi công công nhận anhcongtam và Ot nói đúng về cách dùng từ và công nhân với blacksheep về cách dùng dấu phẩy ( trước chữ và không bao giờ có dấu phẩy ).
Hiện này trong các sách dạy tiếng Anh ở Vn đều nhấn mạnh đến dấu phảy trước chữ và khi liệt kê nhiều danh từ vì học viên ở VN quen dùng theo văn phạm Vn chuẩn mực ở nhà trưòng là không có dấu phẩy sau chữ và, và các sách của hầu hết các tác giả đều nhần mạnh đến sự khác biệt về cách dùng dấu phẩy trong trường hợp này giữa tiếng Anh và tiếng Việt đói với chữ và (and)

guest
guest

REF: 176940
06/10/2007

Nhân đây tôi xin nói với ladieubongg về từ kép "chia xẻ" và "chia sẻ".
Để dễ phân biệt thì không cần nói dài dòng như dongtahoangds. Ladieubongg phân biệt như sau:
Chia sẻ (giong bắc) = Chia xẻ (giọng nam) = share.
Chia, xẻ = cut, divide (Chia năm, xẻ bảy; Xẻ cái bánh ra làm hai. Trong trường hợp này thì không dùng sẻ đưọc)
Ngoài ra, sử dụng (giọng bắc) = xử dụng (giọng nam). Hiện nay nhà nước VN do mấy ông cán bộ ngoài bắc hoặc dân tập kết 54 nắm quyền nên từ nào mà hai miền dùng như nhau thì từ của miền bắc được ưu tiên coi là chuẩn ví dụ từ sử dụng là chuẩn còn từ xử dụng là sai. Vài ý kiến thô thiển có gì các bạn không đòng ý thì thôi vậy . Tôi chỉ là guest thôi mà. (Guest này có góp ý ở topic thơ không tụa của ladieubongg đó. )

ototot
member

REF: 176955
06/10/2007

Diễn đàn này có một cái ... "tật": một người trình bày một đề tài, bên dưới có đường nối "Góp ý kiến/Reply" để mời ai đó góp ý kiến về đề tài đó, nhưng rất nhiều khi lại có người đăng thêm một đề tài khác, rồi một đề tài khác nưã! Nhưng buồn thì than vậy, nhưng cũng đành chịu. Riêng tiêu đề cuả tiết mục này, sơ khởi là về "Chấm câu", dần dần rộng ra thành "Tiếng Việt nói chung", thì cũng đành chịu!
Thân ái,

Tôi không đồng ý với nhận định cuả ông Cao Xuân Hạo khi ông viết: "Trong ngôn ngữ mọi nước, tiếng dùng ở thủ đô thường được coi là chuẩn mực, không thể đem tiếng địa phương thay thế..."

Theo tôi, ông Hạo viết như vậy là hơi hẹp hòi về quan niệm "thủ đô" cuả một nước.

Thật vậy, có nhiều nước trên thế giới có thủ đô ở một điạ điểm, có khi hàng trăm năm trở lên, như Paris, Berlin, Washington, Baghdad, ... là khoảng thời gian đủ dài để ngôn ngữ cuả nó trở thành chuẩn mực chăng?

Tuy nhiên, đó không phải là trường hợp cuả Việt Nam. Khi chưa phân chia, có khi nơi này hay nơi kia được chọn là kinh đô. Và khi phân chia, thì có thể có hai kinh đô (hay thủ đô).

Thời Pháp thuộc, Huế vẫn là kinh đô, coi như "thủ đô" tinh thần cuả Việt Nam. Còn Sài gòn là "thủ đô" cuả thuộc điạ Nam Kỳ (Cochinchine), cũng như Hà nội là "thủ đô" cuả xứ bảo hộ Bắc kỳ (Protectorat du Tonkin).

Trong thời chiến tranh Việt Pháp, chưa phân thắng bại, đất nước còn chia cắt, rõ ràng là "thủ đô" cuả “Việt Minh" là Hà nội và "thủ đô" cuả “Quốc Gia” là Sài gòn.

Thời vua Bảo Đại làm quốc trưởng (dù là do Pháp đứng đàng sau đi nưã) thì ổng vẫn qua lại giưã Hà nội và Sài gòn, và chọn Sài gòn là thủ đô!

Từ năm 1954 đến năm 1975, thế giới vẫn công nhận hai thủ đô cuả Việt Nam là Sài gòn và Hà nội; cũng như ngày nay thế giới vẫn công nhận Bình Nhưỡng (Pyongyong) cuả "Bắc Hàn", và Hán thành (Seoul) cuả "Nam Hàn"!

Sau năm 1975, dĩ nhiên Hà nội trở thành thủ đô cuả Việt nam thống nhất. Nhưng giả sử miền Nam thắng, miền Bắc thua, nhất định Sài gòn là thủ đô rồi!

Bây giờ, gạt bỏ chính trị sang một bên, ta cũng thấy ngay đầu óc hơi hẹp hòi điạ phương tính cuả ông Cao Xuân Hạo.

Ngày xưa, do điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội, ai ở đâu thì cứ ở đó, từ lúc sinh ra cho đến chết. Nhưng đến năm 1954, không ít những con người “ưu tú” cuả Hà nội “di cư” vào Nam, và chắc cũng không ít người từ nhiều điạ phương khác trở về “tiếp quản” Hà nội. Vậy đã có gì rõ ràng và hợp lý là những người đang sống ở Hà nội bây giờ đều sinh ra tại Hà nội, và đủ điều kiện để được gọi là “chính gốc Hà nội” không?

Trở về thực tại cuả Việt Nam ngày nay, sau hàng chục năm đói khổ nghèo nàn, bây giờ đất nước mình mới bắt đầu có dấu hiệu đang tiến lên phồn vinh, tuy đuổi chưa kịp các nước lân bang. Trong bối cảnh đó, tất nhiên là “tâm lý thực dụng” cuả dân chúng sẽ có ưu thế để ngự trị, ai giàu có thì được … kính nể hơn, vùng điạ lý nào có nhiều tiềm năng phát triển, thì được coi trọng hơn!

Mà Sài gòn được coi là “thủ đô kinh tế” cuả Việt Nam, thì tất nhiên cả nước Việt Nam sẽ phải vui vẻ mà đốt “pháo bông” lên mừng cho đất nước; nhà nhà cạy nền lên mà lát “gạch bông”; đến nhà hàng, cứ gọi ăn “cơm chiên”; vào McDonald, Burger King, cứ gọi “khoai chiên”…

Vậy tại sao sướng không biết hưởng, mà cứ nuôi dưỡng tư tưởng cay cú như Cao Xuân Hạo?

(Bạn nào quen biết với ông Hạo, làm ơn mách ông ấy rằng có tôi nhắn nhủ ông ấy đấy.)

Thân ái chúc vui cuối tuần,

Page 1 2 3 4 Xem tat ca - Xem Tung trang

	góp ý kiến

Kí hiệu: : trang cá nhân :chủ để đã đăng : gởi thư : thay đổi bài :ý kiến